အန္ဒီဘေရာင္း ေရးသားသည္
ကခ်င္ျပည္နယ္၊ ျမန္မာ - အသက္ ၁၁ ႏွစ္အရြယ္ ေဇာင္ဆိုင္းမွာ ျမန္မာႏုိင္ငံ၊ ကခ်င္ျပည္နယ္၊ မိုးညႇင္းေဒသရွိ နမ္းယအလယ္တန္းေက်ာင္းမွ ေက်ာင္းသားတစ္ဦးျဖစ္သည္။ ကခ်င္ျပည္နယ္မွာ ၁၇ ႏွစ္ၾကာ အပစ္အခတ္ ရပ္ဆဲမႈ ပ်က္ျပားသြားၿပီးေနာက္ ၂၀၁၁ ခုႏွစ္ကတည္းက ပဋိပကၡဒဏ္ခံခဲ့ရသည္။ လတ္တေလာျဖစ္ေပၚခဲ့ သည့္ အၾကမ္းဖက္မႈမ်ားေၾကာင့္ လူေထာင္ေပါင္းမ်ားစြာ ေသဆံုးခဲ့ရၿပီး ႏိုင္ငံသား တစ္သိန္းေက်ာ္ အိမ္ပစ္ရာပစ္ထြက္ေပးခဲ့ၾကရကာ ယင္းတုိ႔ထဲက တစ္ဝက္မွာ ကေလးငယ္မ်ား ျဖစ္သည္။ ၿငိမ္းခ်မ္းေရး ေဆြးေႏြးမႈမ်ား ျပဳလုပ္ေနေသာ္လည္း အၿပီးသတ္သေဘာတူညီမႈ ရရွိရန္ ခက္ခဲေနၿပီး တုိက္ခုိက္မႈမ်ား ဆက္လက္ျဖစ္ေပၚေနသည္။
 |
ေက်ာင္းတုိက္ခုိက္ခံရခ်ိန္တြင္ အသက္ ၁၁ ႏွစ္အရြယ္ ေဇာင္ဆိုင္းနဲ႔ ဆရာမ မျမတို႔ ႏွစ္ဦးစလံုး ဒဏ္ရာရခဲ့သည္။
©ယူနီဆက္ဖ္ျမန္မာ/၂၀၁၆/ခုိင္ဇာမြန္ |
နမ္းယေက်ာင္းမွာ အစိုးရထိန္းခ်ဳပ္ထားေသာ ဧရိယာအတြင္းရွိေသာ္လည္း လက္နက္ကိုင္အုပ္စုႏွစ္ခု တုိက္ခုိက္ရာ နယ္ေျမႏွင့္ နီးကပ္ေနသည္။ လက္နက္ကိုင္အဖြဲ႕ႏွစ္ဖြဲ႕ တုိက္ခုိက္ေနခ်ိန္တြင္ ယင္းေက်ာင္းလည္း ပစ္ခတ္ခံရေၾကာင္း ေဒသခံမ်ားက ေျပာသည္။
ဆိုင္းမွာ ယင္းေက်ာင္းတြင္ စတုတၳတန္းတက္ေနသည့္ ေက်ာင္းသားျဖစ္သည္။
“ျမန္မာစာနဲ႔ သခၤ်ာသင္ရတာ ႀကိဳက္တယ္။ ေက်ာင္းဥယ်ာဥ္ထဲမွာ အလုပ္လုပ္ၿပီး အားလပ္ခ်ိန္မွာ သူငယ္ခ်င္းေတြနဲ႔ ကစားရတာလည္း ႀကိဳက္တယ္။ ကၽြန္ေတာ္ႀကီးလာရင္ ေက်ာင္းဆရာျဖစ္ခ်င္တယ္။ ကၽြန္ေတာ့္ဆရာမကို အားက်လုိ႔” ဟု ၎က ေျပာသည္။
ၾသဂုတ္လအတြင္း ေန႔တစ္ေန႔တြင္ ေက်ာင္းကြင္းျပင္သို႔ ဒံုးက်ည္ေလာင္ခ်ာဗံုးတစ္လံုး က်လာခဲ့သည္။ ယင္းအခ်ိန္ကို ဆိုင္းက ေကာင္းစြာ မွတ္မိေနသည္။
“ေပါက္ကြဲသံၾကားေတာ့ ကၽြန္ေတာ့္သူငယ္ခ်င္းေတြနဲ႔ ေန႔လယ္စာစားေနတာ။ ကၽြန္ေတာ့္ရဲ႕ပါးကို သတၳဳစတစ္စ လာမွန္တယ္။ ကၽြန္ေတာ္ နာက်င္ေနၿပီး သူငယ္ခ်င္းေတြက ကၽြန္ေတာ္ ေသြးထြက္ေနတယ္လို႔ ေျပာလိုက္ေတာ့ ကၽြန္ေတာ္ ထိသြာားၿပီဆုိတာ သိလုိက္တယ္။ ကၽြန္ေတာ္ လန္႔လည္းလန္႔ ေၾကာက္လည္း ေၾကာက္သြားတယ္” ဟု ဆိုင္းက ေျပာျပသည္။
ဆိုင္းကို အနီးအနားရွိ ေဆးခန္းကို ေခၚသြားကာ အနာကို သန္႔ရွင္းၿပီး ေဆးထည့္ေပးခဲ့ၾကသည္။ အသက္ ၁၁ ႏွစ္အရြယ္ ေကာင္ေလးမွာ စိတ္ဒဏ္ရာ ရရွိေနဆဲဲျဖစ္ေသာ္လည္း ကံေကာင္းစြာပင္ ၎၏ ဒဏ္ရာမွာ ရွပ္ထိ႐ံုမွ်သာ ျဖစ္ခဲ့သည္။ သို႔ေသာ္ ၎၏ဆရာမတစ္ဦးမွာမူ ၎ေလာက္ ကံမေကာင္းခဲ့ေပ။
ဆိုင္းမွာ ယင္းေက်ာင္းတြင္ စတုတၳတန္းတက္ေနသည့္ ေက်ာင္းသားျဖစ္သည္။
“ျမန္မာစာနဲ႔ သခၤ်ာသင္ရတာ ႀကိဳက္တယ္။ ေက်ာင္းဥယ်ာဥ္ထဲမွာ အလုပ္လုပ္ၿပီး အားလပ္ခ်ိန္မွာ သူငယ္ခ်င္းေတြနဲ႔ ကစားရတာလည္း ႀကိဳက္တယ္။ ကၽြန္ေတာ္ႀကီးလာရင္ ေက်ာင္းဆရာျဖစ္ခ်င္တယ္။ ကၽြန္ေတာ့္ဆရာမကို အားက်လုိ႔” ဟု ၎က ေျပာသည္။
ၾသဂုတ္လအတြင္း ေန႔တစ္ေန႔တြင္ ေက်ာင္းကြင္းျပင္သို႔ ဒံုးက်ည္ေလာင္ခ်ာဗံုးတစ္လံုး က်လာခဲ့သည္။ ယင္းအခ်ိန္ကို ဆိုင္းက ေကာင္းစြာ မွတ္မိေနသည္။
“ေပါက္ကြဲသံၾကားေတာ့ ကၽြန္ေတာ့္သူငယ္ခ်င္းေတြနဲ႔ ေန႔လယ္စာစားေနတာ။ ကၽြန္ေတာ့္ရဲ႕ပါးကို သတၳဳစတစ္စ လာမွန္တယ္။ ကၽြန္ေတာ္ နာက်င္ေနၿပီး သူငယ္ခ်င္းေတြက ကၽြန္ေတာ္ ေသြးထြက္ေနတယ္လို႔ ေျပာလိုက္ေတာ့ ကၽြန္ေတာ္ ထိသြာားၿပီဆုိတာ သိလုိက္တယ္။ ကၽြန္ေတာ္ လန္႔လည္းလန္႔ ေၾကာက္လည္း ေၾကာက္သြားတယ္” ဟု ဆိုင္းက ေျပာျပသည္။
ဆိုင္းကို အနီးအနားရွိ ေဆးခန္းကို ေခၚသြားကာ အနာကို သန္႔ရွင္းၿပီး ေဆးထည့္ေပးခဲ့ၾကသည္။ အသက္ ၁၁ ႏွစ္အရြယ္ ေကာင္ေလးမွာ စိတ္ဒဏ္ရာ ရရွိေနဆဲဲျဖစ္ေသာ္လည္း ကံေကာင္းစြာပင္ ၎၏ ဒဏ္ရာမွာ ရွပ္ထိ႐ံုမွ်သာ ျဖစ္ခဲ့သည္။ သို႔ေသာ္ ၎၏ဆရာမတစ္ဦးမွာမူ ၎ေလာက္ ကံမေကာင္းခဲ့ေပ။
 |
| ၎ႏွင့္ ဆိုင္း ဒဏ္ရာရခဲ့ေသာ ေနရာျဖစ္သည့္ နမ္းယအလယ္တန္းေက်ာင္းအျပင္တြင္ မျမမတ္တပ္ရပ္ေနစဥ္။ ©ယူနီဆက္ဖ္ျမန္မာ/၂၀၁၆ |
အသက္ ၂၅ ႏွစ္အရြယ္ မျမ႐ူပါႏြယ္မွာ ဇူဆန္တက္ေသာ ေက်ာင္းတြင္ ျမန္မာစာ၊ အဂၤလိပ္စာႏွင့္ ပထဝီဝင္ ဘာသာရပ္မ်ားကို သင္ၾကားသည္။
“ျမန္မာသီခ်င္းေတြနဲ႔ ကဗ်ာေတြကို သင္ရတာ ကၽြန္မတကယ္သေဘာက်တယ္။ အဲဒီအခ်ိန္က ကေလးေတြ အေပ်ာ္ဆံုးအခ်ိန္ပဲ။ သူတုိ႔က သီခ်င္းလုိက္ဆုိရတာ ႀကိဳက္တယ္ေလ” ဟု ၎က ေျပာသည္။
ပစ္ခတ္ခံရသည့္ေန႔က မျမမွာ ေန႔လယ္ေလာက္တြင္ ေက်ာင္းအေပၚရွိ ေတာင္ကုန္းေပၚက ေသနတ္သံမ်ား ၾကားရတဲ့အတြက္ တုိက္ခိုက္မႈျဖစ္ေနသည္ကို သတိထားမိသည္။
“ခ်က္ခ်င္းပဲ ကေလးေတြကို အထဲဝင္ၿပီး ပုန္းေနဖို႔ သတိေပးခဲ့တယ္” ဟု ၎က ဆုိသည္။
ေက်ာင္းဆင္းေပးလိုက္သည္။ အနီးအနားတြင္ ေနထုိင္ေသာ ေက်ာင္းသားမ်ားမွာ အိမ္ျပန္သြားၾကသည္။ က်န္ရွိေနသည့္ ကေလးမ်ားကို ေစာင့္ေရွာက္ဖို႔အတြက္ ဆရာဆရာမမ်ားက ေက်ာင္းဝင္းထဲတြင္ ေနခဲ့သည္။
“ကေလးတခ်ဳိ႕က ပစ္ခတ္သံေတြၾကားလို႔ ျပန္ေျပးလာၾကတယ္။ မိဘေတြက ေက်ာင္းကို ေရာက္လာၿပီး သူတုိ႔ကေလးေတြရဲ႕ နာမည္ေတြ ေအာ္ေခၚေနၾကတယ္” ဟု မျမက ေျပာသည္။
ေက်ာင္းသားအားလံုး ေက်ာင္းထဲတြင္ အႏၱရာယ္ကင္းကင္းရွိေနၿပီဟု ဆရာဆရာမမ်ားက ထင္ျမင္ယူဆေန ခ်ိန္တြင္ မျမမွာ မိန္းကေလးတစ္ေယာက္ ေက်ာင္းခန္းမ်ားၾကားေျပးလႊားရင္း အျပင္မွာ ရွိေနသည္ကို သတိထားမိသည္။
“ကၽြန္မ အျပင္ကိုထြက္၊ သူ႔ကိုသြားဆြဲၿပီး ကၽြန္မအခန္းထဲ ေခၚလာတယ္။ အဲဒီအခ်ိန္မွာ ဗံုးက က်လာတာပဲ။ တံခါးက မပိတ္ရေသးဘူး။ ကၽြန္မရဲ႕ပခံုးမွာ ဗံုးဆန္ထိသြားတယ္” ဟု ဆုိသည္။
မျမမွာ အလန္႔တၾကားျဖစ္သြားၿပီး စစခ်င္း နာက်င္မႈကို မခံစားခဲ့ရေပ။
“ကၽြန္မရဲ႕လက္ေမာင္းက လႈပ္မရေတာ့ဘူး။ ကၽြန္မရဲ႕လက္ကို ႀကိဳးစားလႈပ္ၾကည့္ခ်ိန္မွာ ပခံုးကေန ေသြးေတြ က်လာတာကို ကၽြန္မျမင္လုိက္တယ္။ ကေလးေတြက အရမ္းေၾကာက္ၿပီး ငိုေနၾကတယ္။ ကၽြန္မလည္း အရမ္းေၾကာက္သြားတယ္။ ကၽြန္မလက္ ျဖတ္ရေတာ့မယ္လို႔ ထင္သြားမိတယ္” ဟု မျမက ျပန္ေျပာျပသည္။
တကယ္တမ္းမူ မျမ အသက္ရွင္ခြင့္ရသည့္အတြက္ ကံေကာင္းပါသည္။ ၎မွာ ေသြးေတြအမ်ားႀကီး ဆံုး႐ႈံးလုိက္ရေသာ္လည္း ေက်ာင္းသားမိဘႏွစ္ဦးက သူမကို ေက်ာင္းေဘးရွိ ေဆးခန္းသို႔ ေခၚသြားခဲ့သည္။ ၎အား ေသြးတိတ္ေအာင္ ျပဳလုပ္ေပးႏုိင္ခဲ့ၿပီး ျမစ္ႀကီးနားရွိ ေဆး႐ံုတစ္႐ံုကို လူနာတင္ယာဥ္ႏွင့္ ပို႔ေပးခဲ့သည္။ ယင္းေဆး႐ံုတြင္ ခြဲခန္းဝင္ခဲ့ရသည္။ ဆရာဝန္မ်ားက ၎၏လက္ကို မျဖတ္ေတာက္ရေအာင္ ကုသေပးႏုိင္ခဲ့ေသာ္လည္း ပခံုးတြင္ ဗံုးဆန္စိုက္ဝင္ေနဆဲျဖစ္ၿပီး ညာဘက္လက္မွာ အသံုးျပဳရ ခက္ခဲေနေသးသည္။
သို႔ေသာ္လည္း မျမမွာ ေက်ာင္းျပန္သြားဖို႔သာ စိတ္အားထက္သန္ေနသည္။
“ေနာက္စာသင္ႏွစ္အစမွာ ကၽြန္မျပန္သြားမယ္။ ကၽြန္မ စိုးရိမ္တယ္။ ကၽြန္မေက်ာင္းသားေတြကို အၾကာႀကီး ပစ္မထားခ်င္ဘူး” ဟု မျမက ေျပာသည္။
“ျမန္မာသီခ်င္းေတြနဲ႔ ကဗ်ာေတြကို သင္ရတာ ကၽြန္မတကယ္သေဘာက်တယ္။ အဲဒီအခ်ိန္က ကေလးေတြ အေပ်ာ္ဆံုးအခ်ိန္ပဲ။ သူတုိ႔က သီခ်င္းလုိက္ဆုိရတာ ႀကိဳက္တယ္ေလ” ဟု ၎က ေျပာသည္။
ပစ္ခတ္ခံရသည့္ေန႔က မျမမွာ ေန႔လယ္ေလာက္တြင္ ေက်ာင္းအေပၚရွိ ေတာင္ကုန္းေပၚက ေသနတ္သံမ်ား ၾကားရတဲ့အတြက္ တုိက္ခိုက္မႈျဖစ္ေနသည္ကို သတိထားမိသည္။
“ခ်က္ခ်င္းပဲ ကေလးေတြကို အထဲဝင္ၿပီး ပုန္းေနဖို႔ သတိေပးခဲ့တယ္” ဟု ၎က ဆုိသည္။
ေက်ာင္းဆင္းေပးလိုက္သည္။ အနီးအနားတြင္ ေနထုိင္ေသာ ေက်ာင္းသားမ်ားမွာ အိမ္ျပန္သြားၾကသည္။ က်န္ရွိေနသည့္ ကေလးမ်ားကို ေစာင့္ေရွာက္ဖို႔အတြက္ ဆရာဆရာမမ်ားက ေက်ာင္းဝင္းထဲတြင္ ေနခဲ့သည္။
“ကေလးတခ်ဳိ႕က ပစ္ခတ္သံေတြၾကားလို႔ ျပန္ေျပးလာၾကတယ္။ မိဘေတြက ေက်ာင္းကို ေရာက္လာၿပီး သူတုိ႔ကေလးေတြရဲ႕ နာမည္ေတြ ေအာ္ေခၚေနၾကတယ္” ဟု မျမက ေျပာသည္။
ေက်ာင္းသားအားလံုး ေက်ာင္းထဲတြင္ အႏၱရာယ္ကင္းကင္းရွိေနၿပီဟု ဆရာဆရာမမ်ားက ထင္ျမင္ယူဆေန ခ်ိန္တြင္ မျမမွာ မိန္းကေလးတစ္ေယာက္ ေက်ာင္းခန္းမ်ားၾကားေျပးလႊားရင္း အျပင္မွာ ရွိေနသည္ကို သတိထားမိသည္။
“ကၽြန္မ အျပင္ကိုထြက္၊ သူ႔ကိုသြားဆြဲၿပီး ကၽြန္မအခန္းထဲ ေခၚလာတယ္။ အဲဒီအခ်ိန္မွာ ဗံုးက က်လာတာပဲ။ တံခါးက မပိတ္ရေသးဘူး။ ကၽြန္မရဲ႕ပခံုးမွာ ဗံုးဆန္ထိသြားတယ္” ဟု ဆုိသည္။
မျမမွာ အလန္႔တၾကားျဖစ္သြားၿပီး စစခ်င္း နာက်င္မႈကို မခံစားခဲ့ရေပ။
“ကၽြန္မရဲ႕လက္ေမာင္းက လႈပ္မရေတာ့ဘူး။ ကၽြန္မရဲ႕လက္ကို ႀကိဳးစားလႈပ္ၾကည့္ခ်ိန္မွာ ပခံုးကေန ေသြးေတြ က်လာတာကို ကၽြန္မျမင္လုိက္တယ္။ ကေလးေတြက အရမ္းေၾကာက္ၿပီး ငိုေနၾကတယ္။ ကၽြန္မလည္း အရမ္းေၾကာက္သြားတယ္။ ကၽြန္မလက္ ျဖတ္ရေတာ့မယ္လို႔ ထင္သြားမိတယ္” ဟု မျမက ျပန္ေျပာျပသည္။
တကယ္တမ္းမူ မျမ အသက္ရွင္ခြင့္ရသည့္အတြက္ ကံေကာင္းပါသည္။ ၎မွာ ေသြးေတြအမ်ားႀကီး ဆံုး႐ႈံးလုိက္ရေသာ္လည္း ေက်ာင္းသားမိဘႏွစ္ဦးက သူမကို ေက်ာင္းေဘးရွိ ေဆးခန္းသို႔ ေခၚသြားခဲ့သည္။ ၎အား ေသြးတိတ္ေအာင္ ျပဳလုပ္ေပးႏုိင္ခဲ့ၿပီး ျမစ္ႀကီးနားရွိ ေဆး႐ံုတစ္႐ံုကို လူနာတင္ယာဥ္ႏွင့္ ပို႔ေပးခဲ့သည္။ ယင္းေဆး႐ံုတြင္ ခြဲခန္းဝင္ခဲ့ရသည္။ ဆရာဝန္မ်ားက ၎၏လက္ကို မျဖတ္ေတာက္ရေအာင္ ကုသေပးႏုိင္ခဲ့ေသာ္လည္း ပခံုးတြင္ ဗံုးဆန္စိုက္ဝင္ေနဆဲျဖစ္ၿပီး ညာဘက္လက္မွာ အသံုးျပဳရ ခက္ခဲေနေသးသည္။
သို႔ေသာ္လည္း မျမမွာ ေက်ာင္းျပန္သြားဖို႔သာ စိတ္အားထက္သန္ေနသည္။
“ေနာက္စာသင္ႏွစ္အစမွာ ကၽြန္မျပန္သြားမယ္။ ကၽြန္မ စိုးရိမ္တယ္။ ကၽြန္မေက်ာင္းသားေတြကို အၾကာႀကီး ပစ္မထားခ်င္ဘူး” ဟု မျမက ေျပာသည္။
တိုက္ပြဲစည္းမ်ဥ္းမ်ား
 |
| ကခ်င္ျပင္နယ္ေျမပံုတြင္ တုိက္ခုိက္မႈျဖစ္ပြားခဲ့သည့္ေနရာျဖစ္ေသာ ၎၏ရြာေနရာကို ဆိုင္းက ညႊန္ျပေနစဥ္။ ©ယူနီဆက္ဖ္ျမန္မာ/၂၀၁၆/ခုိင္ဇာမြန္ |
ေက်ာင္းမ်ားႏွင့္ ေဆး႐ံုမ်ားကို တုိက္ခိုက္ျခင္းမွာ ႏုိင္ငံတကာဥပေဒႏွင့္ ကေလးသူငယ္အခြင့္အေရး ၂ ခု စလံုးကို ခ်ဳိးေဖာက္ျခင္းျဖစ္သည္။ ကေလးငယ္မ်ား အႏၱရာယ္ကင္းေစရန္အတြက္ အမ်ားပိုင္ အေဆာက္အအံုမ်ား၊ အထူးသျဖင့္ ေက်ာင္းမ်ားႏွင့္ ေဆး႐ံုမ်ားကို စစ္ဒဏ္မွ ကာကြယ္ထားရန္ အေရးႀကီးသည္။ ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ ေက်ာင္းမ်ားႏွင့္ ေဆး႐ံုမ်ားအား တုိက္ခုိက္မႈႏွင့္ ပတ္သက္ၿပီး ယူနီဆက္ဖ္က ေစာင့္ၾကည့္ သတင္းပို႔သည္။
“ကေလးငယ္မ်ားက စာသင္ၾကားခြင့္ရွိၿပီး ေက်ာင္းမွာ လံုျခံဳမႈကို ခံစားရဖို႔ လိုပါတယ္။ ေက်ာင္းေတြနဲ႔ ေဆး႐ံုေတြကို ပဋိပကၡေတြကေန ကာကြယ္ဖို႔အတြက္ စည္းမ်ဥ္းေတြခ်မွတ္ဖို႔ ျမန္မာႏိုင္ငံမွာရွိတဲ့ လက္နက္ကိုင္အုပ္စုေတြကို ေဆာ္ၾသတယ္။ အရာရွိေတြနဲ႔ တပ္သားေတြအတြက္ သင္တန္းေတြ ေပးသင့္သလို စည္းမ်ဥ္းေတြကို ေဖာက္ဖ်က္သူတုိင္းကို တာဝန္ခံမႈရွိေစသင့္တယ္” ဟု ယူနီဆက္ဖ္ ကေလးသူငယ္ကာကြယ္ေစာင့္ေရွာက္ေရးဌာန အႀကီးအကဲ အာရြန္ဂရင္းဘာ့ဂ္က ေျပာသည္။
ယင္းသို႔ေသာ တုိက္ခုိက္မႈမ်ားအျပင္ ကခ်င္ျပည္နယ္ရွိ လက္နက္ကိုင္အဖြဲ႕မ်ားမွာ တစ္ခါတရံ ေက်ာင္းမ်ားႏွင့္ ေဆး႐ံုမ်ားကို စစ္သားမ်ားအတြက္ စစ္တန္းလ်ားအျဖစ္ အသံုးျပဳရန္ ဝင္ေရာက္ေလ့ရွိသည္။ ယင္းျဖစ္ရပ္က လိင္အၾကမ္းဖက္ျခင္းအပါအဝင္ ကေလးသူငယ္မ်ားအတြက္ အႏၱရာယ္ႀကီးေသာ ခ်ဳိးေဖာက္မႈမ်ား ျဖစ္ႏိုင္ေျခ ျမင့္မားလာေစၿပီး ပညာေရးႏွင့္ က်န္းမာေရးေစာင့္ေရွာက္မႈကို အေႏွာင့္အယွက္ ျဖစ္ေစသည္။
“ေက်ာင္းေတြနဲ႔ ေဆး႐ံုေတြက စစ္သားေတြအတြက္ ေနရာမဟုတ္ဘူး။ သူတုိ႔ရွိေနတဲ့အတြက္ ကေလးေတြနဲ႔ ဆရာဆရာမေတြအတြက္ အႏၱရာယ္ရွိပါတယ္။ စစ္သားေတြက ယင္း အေဆာက္အအံုေတြထဲမွာ ေနရာယူတဲ့အခါ တုိက္ခုိက္မႈအတြက္ ျပစ္မွတ္ျဖစ္လာတယ္။ အျပန္အလွန္ ပစ္ခတ္မႈမွာ ကေလးေတြက ပိတ္မိႏုိင္ေျခ ပိုမ်ားတယ္” ဟု အာရြန္က ဆက္လက္ေျပာၾကားသည္။
“ကေလးငယ္မ်ားက စာသင္ၾကားခြင့္ရွိၿပီး ေက်ာင္းမွာ လံုျခံဳမႈကို ခံစားရဖို႔ လိုပါတယ္။ ေက်ာင္းေတြနဲ႔ ေဆး႐ံုေတြကို ပဋိပကၡေတြကေန ကာကြယ္ဖို႔အတြက္ စည္းမ်ဥ္းေတြခ်မွတ္ဖို႔ ျမန္မာႏိုင္ငံမွာရွိတဲ့ လက္နက္ကိုင္အုပ္စုေတြကို ေဆာ္ၾသတယ္။ အရာရွိေတြနဲ႔ တပ္သားေတြအတြက္ သင္တန္းေတြ ေပးသင့္သလို စည္းမ်ဥ္းေတြကို ေဖာက္ဖ်က္သူတုိင္းကို တာဝန္ခံမႈရွိေစသင့္တယ္” ဟု ယူနီဆက္ဖ္ ကေလးသူငယ္ကာကြယ္ေစာင့္ေရွာက္ေရးဌာန အႀကီးအကဲ အာရြန္ဂရင္းဘာ့ဂ္က ေျပာသည္။
ယင္းသို႔ေသာ တုိက္ခုိက္မႈမ်ားအျပင္ ကခ်င္ျပည္နယ္ရွိ လက္နက္ကိုင္အဖြဲ႕မ်ားမွာ တစ္ခါတရံ ေက်ာင္းမ်ားႏွင့္ ေဆး႐ံုမ်ားကို စစ္သားမ်ားအတြက္ စစ္တန္းလ်ားအျဖစ္ အသံုးျပဳရန္ ဝင္ေရာက္ေလ့ရွိသည္။ ယင္းျဖစ္ရပ္က လိင္အၾကမ္းဖက္ျခင္းအပါအဝင္ ကေလးသူငယ္မ်ားအတြက္ အႏၱရာယ္ႀကီးေသာ ခ်ဳိးေဖာက္မႈမ်ား ျဖစ္ႏိုင္ေျခ ျမင့္မားလာေစၿပီး ပညာေရးႏွင့္ က်န္းမာေရးေစာင့္ေရွာက္မႈကို အေႏွာင့္အယွက္ ျဖစ္ေစသည္။
“ေက်ာင္းေတြနဲ႔ ေဆး႐ံုေတြက စစ္သားေတြအတြက္ ေနရာမဟုတ္ဘူး။ သူတုိ႔ရွိေနတဲ့အတြက္ ကေလးေတြနဲ႔ ဆရာဆရာမေတြအတြက္ အႏၱရာယ္ရွိပါတယ္။ စစ္သားေတြက ယင္း အေဆာက္အအံုေတြထဲမွာ ေနရာယူတဲ့အခါ တုိက္ခုိက္မႈအတြက္ ျပစ္မွတ္ျဖစ္လာတယ္။ အျပန္အလွန္ ပစ္ခတ္မႈမွာ ကေလးေတြက ပိတ္မိႏုိင္ေျခ ပိုမ်ားတယ္” ဟု အာရြန္က ဆက္လက္ေျပာၾကားသည္။
စစ္ပြဲတြင္ ေသေၾကဒဏ္ရာရမႈမ်ား
 |
ဆိုင္းႏွင့္ ၎အဘြား၊ မျမတုိ႔ကို ျမစ္ႀကီးနားရွိ ယူနီဆက္ဖ္႐ံုးအျပင္တြင္ ေတြ႕ရစဥ္။
©ယူနီဆက္ဖ္ျမန္မာ/၂၀၁၆/ခိုင္ဇာမြန္ |
ေက်ာင္းမ်ားတြင္ တုိက္ခိုက္မႈမ်ားေၾကာင့္ ကခ်င္ျပည္နယ္ရွိကေလးငယ္မ်ား ေသဆံုးရသည့္အျပင္ ေျမျမႇဳပ္မိုင္းႏွင့္ စစ္လက္က်န္ဗံုးမ်ားေၾကာင့္ ကိုယ္လက္အဂၤါခ်ဳိ႕တဲ့ကုန္ၾကသည္။ ဆယ္စုႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာ လက္နက္ကိုင္ပဋိပကၡ ျဖစ္ပြားၿပီးသည့္ေနာက္ ျမန္မာႏုိင္ငံမွာ ကမာၻတစ္ဝွမ္းတြင္ ေျမျမႇဳပ္မိုင္းနင္းမိသည့္ ႏႈန္္းအျမင့္ဆံုး ႏုိင္ငံမ်ားထဲတြင္ ပါဝင္လာသည္။ မုိင္းနင္းမိသူ တစ္ဝက္ခန္႔မွာ ကေလးငယ္မ်ားျဖစ္ၿပီး ေသဆံုးျခင္း သို႔မဟုတ္္ မသန္စြမ္းျဖစ္ျခင္းတုိ႔ ျဖစ္ရသည္။
“မိုင္းအႏၱရာယ္ပညာေပးနဲ႔ သတိျပဳမႈက ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ နိမ့္က်ေနတယ္။ ေျမျမႇဳပ္မုိင္းနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး ဒ႑ာရီေတြ အမ်ားႀကီးရွိတယ္။ လူ ၄၀ရာခုိင္ႏႈန္းေက်ာ္က သစ္သားေခ်ာင္း ဒါမွမဟုတ္ သတၱဳေခ်ာင္းနဲ႔ ထိုးဆြၿပီး မုိင္းေတြ စစ္ေဆးတာ အႏၱရာယ္မရွိဘူးလို႔ ထင္ေနတယ္။ ကြင္းျပင္ေတြကို မီး႐ႈိ႕တာလည္း ေျမျမႇဳပ္မုိင္းေတြကိုဖယ္ရွားဖို႔ အႏၱရာယ္ကင္းတဲ့ နည္းတစ္ခုအျဖစ္ ျမင္ထားၾကတယ္။ တကယ္ေတာ့ ႏွစ္ခုစလံုးက အရမ္းအႏၱရာယ္ႀကီးပါတယ္” ဟု အာရြန္က ေျပာသည္။
ယူနီဆက္ဖ္က ေက်ာင္းမ်ား၊ ရပ္ရြာမ်ားႏွင့္ က်န္းမာေရးစင္တာမ်ားအားလံုးတြင္ မိုင္းအႏၱရာယ္ ပညာေပးျပဳလုပ္ရန္ အားေပးေနသည္။ လတ္တေလာျပဳလုပ္ထားေသာ ဗဟုသုတ၊ သေဘာထားႏွင့္ အေလ့အထ (KAP) ေလ့လာမႈအရ ကေလး ၄ ဦးတြင္ ၃ ဦးမွာ မုိင္းမ်ားႏွင့္ ပတ္သက္ၿပီး မည္သည့္ သတင္းအခ်က္အလက္မ်ွ မရရွိၾကေပ။ ယခုဆိုလွ်င္ အစိုးရက ခြင့္ျပဳထားေသာ မုိင္းအႏၱရာယ္ပညာေပး စာေစာင္ ရွိေနၿပီျဖစ္ၿပီး တစ္ႏိုင္ငံလံုး ျဖန္႔ျဖဴးေနၿပီျဖစ္သည္။ သို႔ေသာ္ ဒီထက္အမ်ားႀကီး ပိုမိုလုပ္ေဆာင္ရန္ လုိအပ္သည္။ ေျမျမႇဳပ္မိုင္းမိထားေသာ ကေလးငယ္မ်ားႏွင့္ ၎တုိ႔၏ မိသားစုမ်ားကို က်န္းမာေရးေစာင့္ေရွာက္မႈ၊ လူမႈစိတ္ပညာ ေထာက္ပံ့မႈ၊ ျပန္လည္ထူေထာင္ျခင္း၊ ပညာေရးႏွင့္ အသက္ေမြးဝမ္းေက်ာင္း စသည္တုိ႔အပါအဝင္ ေရရွည္ေထာက္ပံ့ေပးမႈ လိုအပ္သည္။
ဆုိးရြားသည္မွာ လက္နက္ကိုင္တပ္ဖြဲ႕မ်ားႏွင့္ အုပ္စုမ်ား ႏွစ္ဖက္စလံုးက ေျမျမႇဳပ္မိုင္းကို အားထား ေနၾကေသးသည္။ “လိုအပ္ခ်က္က အေရးေပၚျဖစ္ေနၿပီး အဆံုးသတ္ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးသေဘာတူညီမႈအထိ မေစာင့္ႏုိင္ေတာ့ဘူး။ ႏုိင္ငံတကာမိုင္းတားဆီးေရး သေဘာတူစာခ်ဳပ္မွာ လက္မွတ္ထုိးၿပီးျဖစ္တဲ့ ႏုိင္ငံ ၁၆၂ ႏိုင္ငံမွာ ျမန္မာ ပါဝင္သင့္တယ္” ဟု အာရြန္က ေျပာသည္။
ဆန္ႏွင့္ မျမအတြက္က ၎တို႔၏ေက်ာင္းမွာ အၾကမ္းဖက္မႈႏွင့္ ပဋိပကၡမ်ားေၾကာင့္ လံုျခံဳေသာ ေနရာတစ္ခု မဟုတ္ေတာ့ေပ။ သို႔ေသာ္ ၎တို႔မွာ ပိုမိုေကာင္းမြန္ေသာ အနာဂတ္အတြက္ ေမွ်ာ္လင့္ခ်က္ေတြ ရွိေနေသးသည္။
“လူေနအိမ္ေတြ ဝိုင္းေနတဲ့ ေက်ာင္းတစ္ေက်ာင္းထဲမွာ ရွိေနတဲ့အတြက္ ဒါမ်ဳိးဘယ္ေတာ့မွ ျဖစ္မွာ မဟုတ္ဘူးလုိ႔ ကၽြန္မထင္ခဲ့တယ္။ ဒါေပမဲ့ ကၽြန္မမွားသြားခဲ့တယ္။ မၾကာခင္မွာ ပဋိပကၡေတြၿပီးဆံုးဖို႔ ကၽြန္မေမွ်ာ္လင့္ပါတယ္။ ဒါမွသာ လူေတြ ေၾကာက္ရြံ႕မေနရေတာ့ဘဲ ကေလးေတြလည္း ပညာ ေကာင္းေကာင္း သင္ႏုိင္မယ္” ဟု မျမက ေျပာသည္။
“မိုင္းအႏၱရာယ္ပညာေပးနဲ႔ သတိျပဳမႈက ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ နိမ့္က်ေနတယ္။ ေျမျမႇဳပ္မုိင္းနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး ဒ႑ာရီေတြ အမ်ားႀကီးရွိတယ္။ လူ ၄၀ရာခုိင္ႏႈန္းေက်ာ္က သစ္သားေခ်ာင္း ဒါမွမဟုတ္ သတၱဳေခ်ာင္းနဲ႔ ထိုးဆြၿပီး မုိင္းေတြ စစ္ေဆးတာ အႏၱရာယ္မရွိဘူးလို႔ ထင္ေနတယ္။ ကြင္းျပင္ေတြကို မီး႐ႈိ႕တာလည္း ေျမျမႇဳပ္မုိင္းေတြကိုဖယ္ရွားဖို႔ အႏၱရာယ္ကင္းတဲ့ နည္းတစ္ခုအျဖစ္ ျမင္ထားၾကတယ္။ တကယ္ေတာ့ ႏွစ္ခုစလံုးက အရမ္းအႏၱရာယ္ႀကီးပါတယ္” ဟု အာရြန္က ေျပာသည္။
ယူနီဆက္ဖ္က ေက်ာင္းမ်ား၊ ရပ္ရြာမ်ားႏွင့္ က်န္းမာေရးစင္တာမ်ားအားလံုးတြင္ မိုင္းအႏၱရာယ္ ပညာေပးျပဳလုပ္ရန္ အားေပးေနသည္။ လတ္တေလာျပဳလုပ္ထားေသာ ဗဟုသုတ၊ သေဘာထားႏွင့္ အေလ့အထ (KAP) ေလ့လာမႈအရ ကေလး ၄ ဦးတြင္ ၃ ဦးမွာ မုိင္းမ်ားႏွင့္ ပတ္သက္ၿပီး မည္သည့္ သတင္းအခ်က္အလက္မ်ွ မရရွိၾကေပ။ ယခုဆိုလွ်င္ အစိုးရက ခြင့္ျပဳထားေသာ မုိင္းအႏၱရာယ္ပညာေပး စာေစာင္ ရွိေနၿပီျဖစ္ၿပီး တစ္ႏိုင္ငံလံုး ျဖန္႔ျဖဴးေနၿပီျဖစ္သည္။ သို႔ေသာ္ ဒီထက္အမ်ားႀကီး ပိုမိုလုပ္ေဆာင္ရန္ လုိအပ္သည္။ ေျမျမႇဳပ္မိုင္းမိထားေသာ ကေလးငယ္မ်ားႏွင့္ ၎တုိ႔၏ မိသားစုမ်ားကို က်န္းမာေရးေစာင့္ေရွာက္မႈ၊ လူမႈစိတ္ပညာ ေထာက္ပံ့မႈ၊ ျပန္လည္ထူေထာင္ျခင္း၊ ပညာေရးႏွင့္ အသက္ေမြးဝမ္းေက်ာင္း စသည္တုိ႔အပါအဝင္ ေရရွည္ေထာက္ပံ့ေပးမႈ လိုအပ္သည္။
ဆုိးရြားသည္မွာ လက္နက္ကိုင္တပ္ဖြဲ႕မ်ားႏွင့္ အုပ္စုမ်ား ႏွစ္ဖက္စလံုးက ေျမျမႇဳပ္မိုင္းကို အားထား ေနၾကေသးသည္။ “လိုအပ္ခ်က္က အေရးေပၚျဖစ္ေနၿပီး အဆံုးသတ္ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးသေဘာတူညီမႈအထိ မေစာင့္ႏုိင္ေတာ့ဘူး။ ႏုိင္ငံတကာမိုင္းတားဆီးေရး သေဘာတူစာခ်ဳပ္မွာ လက္မွတ္ထုိးၿပီးျဖစ္တဲ့ ႏုိင္ငံ ၁၆၂ ႏိုင္ငံမွာ ျမန္မာ ပါဝင္သင့္တယ္” ဟု အာရြန္က ေျပာသည္။
ဆန္ႏွင့္ မျမအတြက္က ၎တို႔၏ေက်ာင္းမွာ အၾကမ္းဖက္မႈႏွင့္ ပဋိပကၡမ်ားေၾကာင့္ လံုျခံဳေသာ ေနရာတစ္ခု မဟုတ္ေတာ့ေပ။ သို႔ေသာ္ ၎တို႔မွာ ပိုမိုေကာင္းမြန္ေသာ အနာဂတ္အတြက္ ေမွ်ာ္လင့္ခ်က္ေတြ ရွိေနေသးသည္။
“လူေနအိမ္ေတြ ဝိုင္းေနတဲ့ ေက်ာင္းတစ္ေက်ာင္းထဲမွာ ရွိေနတဲ့အတြက္ ဒါမ်ဳိးဘယ္ေတာ့မွ ျဖစ္မွာ မဟုတ္ဘူးလုိ႔ ကၽြန္မထင္ခဲ့တယ္။ ဒါေပမဲ့ ကၽြန္မမွားသြားခဲ့တယ္။ မၾကာခင္မွာ ပဋိပကၡေတြၿပီးဆံုးဖို႔ ကၽြန္မေမွ်ာ္လင့္ပါတယ္။ ဒါမွသာ လူေတြ ေၾကာက္ရြံ႕မေနရေတာ့ဘဲ ကေလးေတြလည္း ပညာ ေကာင္းေကာင္း သင္ႏုိင္မယ္” ဟု မျမက ေျပာသည္။
No comments:
Post a Comment