ၿငိမ္းခ်မ္းေရး ႏိုဘယ္လ္ဆုရွင္ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ႏွင့္ သူ၏ အမ်ိဳးသားဒီမိုကေရစီအဖြဲ႕ခ်ဳပ္သည္ ၂၅ ႏွစ္တာ ကာလအတြင္း ျမန္မာႏိုင္ငံ၏ ပထမဆုံးေသာ လြတ္လပ္သည့္ ေ႐ြးေကာက္ပြဲတြင္ အျပတ္အသတ္ အႏိုင္ရရွိ ခဲ့ကာ NLD မွ လာမည့္ႏွစ္ဦးတြင္ အစိုးရအဖြဲ႕ဖြဲ႕သည့္အခါ ကမၻာတြင္ အခ်ိန္အၾကာျမင့္ဆံုး ျဖစ္သည့္ ျပည္တြင္းပဋိပကၡႏွင့္ ရင္ဆိုင္ ၾကံဳေတြ႔ ရမည္ျဖစ္ေပသည္။
ႏိုင္ငံေတာ္အစိုးရႏွင့္ လက္နက္ကိုင္အဖြဲ႕(၈)ဖြဲ႕ၾကားတြင္ မၾကာေသးမီက ခ်ဳပ္ဆိုခဲ့ေသာ အပစ္အခတ္ ရပ္စဲေရး သေဘာတူစာခ်ဳပ္ရွိေသာ္လည္း အဆိုပါ သေဘာတူညီခ်က္သည္ အထူးသျဖင့္ ကခ်င္ျပည္နယ္ ႏွင့္ ရွမ္းျပည္နယ္ေျမာက္ပိုင္းတြင္ ေနထိုင္ေသာ ကေလးသူငယ္ ၁.၈ သန္းခန္႔ကို အကာအကြယ္ မျဖစ္ေစခဲ့ေပ။ အဆိုပါေနရာမ်ားတြင္ တားဆီးပိတ္ပင္ေနသကဲ့သို႔ ျဖစ္ေနသည္။ UNICEF ႏွင့္ NGO Health Poverty Action တို႔သည္ အေျခခံက်န္းမာေရး ေစာင့္ေရွာက္မႈႏွင့္ အာဟာရရရွိမႈ ခိုင္မာေစရန္ ပူးေပါင္းေဆာင္႐ြက္လ်က္ရွိၿပီး ပဋိပကၡျဖစ္ပြားမႈ၊ နယ္ေျမအခက္အခဲရွိမႈႏွင့္ ႏိုင္ငံေရး ကန္႔သတ္ပိတ္ပင္မႈ မ်ားေၾကာင့္ ေရာက္ရွိရန္ ခက္ခဲသည့္ေဒသမ်ားရွိ ေမြးကင္းစကေလးမ်ားႏွင့္ ကေလးသူငယ္မ်ားအား အာဟာရ ေထာက္ပံ့မႈမ်ားကို ေဆာင္႐ြက္ေပးလ်က္ရွိသည္။
ႏိုင္ငံေတာ္အစိုးရႏွင့္ လက္နက္ကိုင္အဖြဲ႕(၈)ဖြဲ႕ၾကားတြင္ မၾကာေသးမီက ခ်ဳပ္ဆိုခဲ့ေသာ အပစ္အခတ္ ရပ္စဲေရး သေဘာတူစာခ်ဳပ္ရွိေသာ္လည္း အဆိုပါ သေဘာတူညီခ်က္သည္ အထူးသျဖင့္ ကခ်င္ျပည္နယ္ ႏွင့္ ရွမ္းျပည္နယ္ေျမာက္ပိုင္းတြင္ ေနထိုင္ေသာ ကေလးသူငယ္ ၁.၈ သန္းခန္႔ကို အကာအကြယ္ မျဖစ္ေစခဲ့ေပ။ အဆိုပါေနရာမ်ားတြင္ တားဆီးပိတ္ပင္ေနသကဲ့သို႔ ျဖစ္ေနသည္။ UNICEF ႏွင့္ NGO Health Poverty Action တို႔သည္ အေျခခံက်န္းမာေရး ေစာင့္ေရွာက္မႈႏွင့္ အာဟာရရရွိမႈ ခိုင္မာေစရန္ ပူးေပါင္းေဆာင္႐ြက္လ်က္ရွိၿပီး ပဋိပကၡျဖစ္ပြားမႈ၊ နယ္ေျမအခက္အခဲရွိမႈႏွင့္ ႏိုင္ငံေရး ကန္႔သတ္ပိတ္ပင္မႈ မ်ားေၾကာင့္ ေရာက္ရွိရန္ ခက္ခဲသည့္ေဒသမ်ားရွိ ေမြးကင္းစကေလးမ်ားႏွင့္ ကေလးသူငယ္မ်ားအား အာဟာရ ေထာက္ပံ့မႈမ်ားကို ေဆာင္႐ြက္ေပးလ်က္ရွိသည္။
Mariana Palavra ေရးသားသည္
၂၀၁၅ ခုႏွစ္၊ ႏိုဝင္ဘာလ ကခ်င္ျပည္နယ္ - ျမန္မာႏိုင္ငံေျမာက္ပိုင္း ကခ်င္ျပည္နယ္တြင္ ျဖစ္ပြားခဲ့သည့္ ျပည္တြင္း ပဋိပကၡတြင္ လြမ္းႏို အဖမ္းခံခဲ့ရသည္။ ေလယာဥ္ဗုံးႀကဲသံ၊ အဆက္မျပတ္ ေသနတ္ပစ္ခတ္ သံႏွင့္ မိုင္းကြဲသံတို႔ကို ၾကားခဲ့ရသည္ဟု လြမ္းႏိုက ျပန္ေျပာျပသည္။ ကခ်င္ျပည္နယ္တြင္ ျပည္တြင္း ပဋိပကၡ ျဖစ္ပြားခဲ့သည့္ ၂၀၁၁ ခုႏွစ္ အခ်ိန္က ျဖစ္သည္။
၂၀၁၅ ခုႏွစ္၊ ႏိုဝင္ဘာလ ကခ်င္ျပည္နယ္ - ျမန္မာႏိုင္ငံေျမာက္ပိုင္း ကခ်င္ျပည္နယ္တြင္ ျဖစ္ပြားခဲ့သည့္ ျပည္တြင္း ပဋိပကၡတြင္ လြမ္းႏို အဖမ္းခံခဲ့ရသည္။ ေလယာဥ္ဗုံးႀကဲသံ၊ အဆက္မျပတ္ ေသနတ္ပစ္ခတ္ သံႏွင့္ မိုင္းကြဲသံတို႔ကို ၾကားခဲ့ရသည္ဟု လြမ္းႏိုက ျပန္ေျပာျပသည္။ ကခ်င္ျပည္နယ္တြင္ ျပည္တြင္း ပဋိပကၡ ျဖစ္ပြားခဲ့သည့္ ၂၀၁၁ ခုႏွစ္ အခ်ိန္က ျဖစ္သည္။
ျမန္မာႏိုင္ငံေျမာက္ပိုင္း ကခ်င္ျပည္နယ္တြင္ ျဖစ္ပြားခဲ့သည့္ ျပည္တြင္း ပဋိပကၡတြင္ လြမ္းႏို အဖမ္းခံခဲ့ ရသည္။ ေလယာဥ္ဗုံးႀကဲသံ၊ အဆက္မျပတ္ ေသနတ္ပစ္ခတ္သံႏွင့္ မိုင္းကြဲသံတို႔ကို ၾကားခဲ့ရသည္ဟု လြမ္းႏိုက ျပန္ေျပာျပသည္။ ကခ်င္ျပည္နယ္တြင္ ျပည္တြင္းပဋိပကၡ ျဖစ္ပြားခဲ့သည့္ ၂၀၁၁ ခုႏွစ္ အခ်ိန္က ျဖစ္သည္။
အသက္အႏၲရာယ္ ေဘးကင္းရန္အတြက္ လြမ္းႏိုသည္ ႐ြာမွ လက္ဗလာျဖင့္ ထြက္ေျပးခဲ့ရသည္။ သူမသည္ လြန္ခဲ့ေသာ သုံးႏွစ္က ခ်ီေပြရွိ ျပည္တြင္းေနရပ္စြန္႕ခြာ တိမ္းေရွာင္သူမ်ား (IDPs)စခန္းတြင္ ေနထိုင္ ခဲ့သည္။
ခ်ီေပြသည္ တ႐ုတ္ႏိုင္ငံ၏ အစြန္းနယ္နိမိတ္ျဖစ္ေသာ ယခင္ ကခ်င္အထူးေဒသ(၁) (KSR-၁) ၏ အစိတ္အပိုင္းျဖစ္သည္။ ထိုေဒသသည္ ယခုအခါတြင္ အစိုးရအုပ္ခ်ဳပ္မႈေအာက္၌ တည္ရွိသည္။ သို႔ေသာ္ ျမစ္၏တစ္ဖက္ကမ္းေဒသကို တိုင္းရင္းသား လက္နက္ကိုင္အဖြဲ႕မ်ားက ထိန္းခ်ဳပ္ထားၿပီး ပဋိပကၡမွာ ဆက္လက္ ျဖစ္ေပၚေနဆဲျဖစ္သည္။
”တစ္ခ်ိဳ႕ညေတြမွာဆို ျမစ္တစ္ဖက္တစ္ခ်က္စီက ပစ္ခတ္သံေတြေၾကာင့္ ကၽြန္မတို႔ ႏိုးေနခဲ့တယ္” ဟု လြမ္းႏိုက ေျပာျပသည္။
UNICEF ႏွင့္ NGO Health Poverty Action (HPA) တို႔သည္ မိခင္ႏွင့္ ငါးႏွစ္ေအာက္ကေလး ေသဆုံးမႈ ေလ်ာ့နည္းေစေရးအတြက္ အစိုးရအုပ္ခ်ဳပ္ေသာ ကခ်င္အထူးေဒသ(၁) ကိုသာမက တိုင္းရင္းသား လက္နက္ကိုင္အဖြဲ႕ အုပ္ခ်ဳပ္ေသာ အထူးေဒသ (၂) တြင္ပါ ပူးေပါင္းလုပ္ေဆာင္ခဲ့ၾကသည္။
”လူမ်ိဳးေရးကို အဓိကမထားဘဲ ကေလးေတြ အသက္ရွင္ေနတဲ့ ေနရာတိုင္းကို အေရာက္သြားဖို႔ အခိုင္အမာ ဆုံးျဖတ္ထားပါတယ္” ဟု UNICEF မွ ျမန္မာႏိုင္ငံ ဌာေနကိုယ္စားလွယ္ Bertrand Bainval က ရွင္းျပသည္။ ”အစိုးရအုပ္ခ်ဳပ္တဲ့ ေဒသက ကေလးေတြေရာ၊ တိုင္းရင္းသား လက္နက္ကိုင္အဖြဲ႕က ခ်ဳပ္ကိုင္ ထားတဲ့ ေဒသက ကေလးေတြဆီကိုပါ အေရာက္သြားမယ္” ဟု ဆိုသည္။
”ေနရာတိုင္းရွိ မိခင္ႏွင့္ကေလးမ်ား၏ က်န္းမာေရးႏွင့္ အာဟာရ အေျခအေနမ်ား တိုးတက္ေကာင္းမြန္ ေစရန္ စစ္ျဖစ္ပြားရာေဒသႏွစ္ခု၏ အလယ္တြင္ အမ်ားသေဘာဆႏၵျဖင့္ ဖြဲ႕စည္းထားေသာေၾကာင့္ ၿငိမ္းခ်မ္းေရး တည္ေဆာက္မႈကို အေထာက္အကူျဖစ္ေစႏိုင္သည္” ဟု HPA ျမန္မာပိုင္းအစီအစဥ္မွ ၫွိႏႈိင္းေရးမႉး Jiayin Li က ေဖာ္ျပထားသည္။
အထူးေဒသ(၁)ႏွင့္ အထူးေဒသ(၂)တြင္ အေကာင္အထည္ေဖာ္ ေဆာင္႐ြက္ခဲ့ေသာ စြမ္းရည္ တည္ေဆာက္မႈ သို႔မဟုတ္ အေထာက္အပံ့ ျဖန္႔ေဝျခင္းကဲ့သို႔ေသာ လုပ္ေဆာင္မႈတိုင္းကို ပဋိပကၡ ျဖစ္ပြားရာ ေဒသႏွစ္ခုစလုံးက သေဘာတူညီသည္။ HPA ၏ ကူညီေထာက္ပံ့မႈျဖင့္ အစိုးရႏွင့္ တိုင္းရင္းသား လက္နက္ကိုင္အဖြဲ႕မ်ားၾကားတြင္ အဆက္မျပတ္ ခိုင္ၿမဲေသာ ေဆြးေႏြးၫွိႏႈိင္းမႈမ်ားလည္း ရွိခဲ့သည္ဟု သြယ္ဝိုက္ၫႊန္းဆိုထားသည္။
ဤစီမံခ်က္မွ ေထာက္ပံ့ကာကြယ္ေပးထားေသာ အထူးေဒသ(၁) ႏွင့္ အထူးေဒသ(၂)ရွိ ၿမိဳ႕နယ္ (၆)ၿမိဳ႕နယ္မွ က်န္းမာေရးအၫႊန္းျပကိန္းမွာ တစ္ႏိုင္ငံလုံး ပ်မ္းမၽွထက္ သိသိသာသာ ေလ်ာ့နည္းေနသည္။ ဥပမာဆိုရေသာ္ ယခင္ အထူးေဒသ(၁)တြင္ အမ်ိဳးသမီးမ်ား မေမြးဖြားမီ ရရွိေသာ ေစာင့္ေရွာက္မႈသည္ တစ္ႏိုင္ငံလုံး အေနျဖင့္ ၈၃% ရွိရာမွ ၅၀% ေအာက္ ေလ်ာ့နည္းေနသည္။ ကာကြယ္ ေဆးထိုးျခင္းမွာ တစ္ႏိုင္ငံလုံးအဆင့္တြင္ ၈၈% ရွိေနသည့္အခ်ိန္၌ အဆိုပါ ေဒသတြင္ ၂ ႏွစ္ေအာက္ ကေလးကာကြယ္ ေဆးထိုးမႈမွာ ၂၇% သာ ရွိသည္။ ကေလးႏွင့္ မိခင္မ်ားတြင္ ေသြးအားနည္းေရာဂါ ျဖစ္ပြားမႈမွာ ၇၂% ႏွင့္ ၆၂ % အသီးသီး ျဖစ္ပြားေနသည္။
အဆိုပါရလဒ္မ်ားအေပၚအေျခခံလ်က္ UNICEF ႏွင့္ HPA တို႔သည္ ကခ်င္ျပည္နယ္ က်န္းမာေရးဌာနႏွင့္ တိုင္းရင္းသားလက္နက္ကိုင္အဖြဲ႕မ်ားမွ က်န္းမာေရးကိုယ္စားလွယ္မ်ားႏွင့္ ပူးေပါင္း၍ အေျခခံ က်န္းမာေရး ဝန္ထမ္းမ်ား၏ အရည္အေသြး ခိုင္မာေစရန္ႏွင့္ က်န္းမာေရးလုပ္အားေပး အဖြဲ႕မ်ားအား အရည္အေသြး ေကာင္းမြန္ေသာ က်န္းမာေရးႏွင့္ညီသည့္ အာဟာရမ်ားကို ညီတူမၽွတူ ျဖန္႔ေဝေပးရန္ ေဆာင္႐ြက္လ်က္ ရွိသည္။ ယခု တစ္ႏွစ္လုံးတြင္ အထူးေလ့က်င့္သင္ၾကားေပးသူ ၁၄ ဦးႏွင့္ ဝန္ထမ္း ၁၂၀ ဦးတို႔ကို မိခင္၊ ေမြးကင္းစကေလးႏွင့္ ကေလးသူငယ္က်န္းမာေရး ေစာင့္ေရွာက္မႈအျပင္ အာဟာရဓာတ္ႏွင့္ ကာကြယ္ ေဆးထိုးျခင္းတို႔ႏွင့္ ပက္သက္၍ သင္တန္းေပး ေလ့က်င့္ခဲ့သည္။ ထို႔အျပင္ ေဒသတြင္း လုပ္အားေပး ၁၄၀ ဦးတို႔ကိုလည္း ေရာက္ရွိရန္ ခက္ခဲေသာေဒသမ်ားတြင္ အေျခခံက်န္းမာေရးလွည့္လည္ ေစာင့္ေရွာက္မႈ ေပးႏိုင္ရန္ သင္တန္းမ်ားပို႔ခ်ခဲ့သည္။
အထူးေဒသ(၁) ႏွင့္အထူးေဒသ(၂) ရွိ က်န္းမာေရးဝန္ထမ္းမ်ားသည္ တန္းတူညီမၽွေသာ နည္းပညာ ဆိုင္ရာ ဗဟုသုတႏွင့္ ကၽြမ္းက်င္မႈမ်ားကို ရရွိၿပီး မိခင္၊ ေမြးကင္းစ ကေလးႏွင့္ ကေလးသူငယ္အတြက္ က်န္းမာေရး၊ အာဟာရႏွင့္ ကာကြယ္ေဆးထိုးျခင္း လုပ္ငန္းမ်ားကို တူညီေသာ စံႏႈန္းထားမ်ားႏွင့္ လက္ခံ ရရွိခဲ့သည္။ ဆန္းေမ်ာ္သည္ အဆိုပါသင္တန္းမ်ား၏ တစ္စိတ္တစ္ပိုင္းျဖစ္သည့္ အစိုးရအုပ္ခ်ဳပ္မႈေအာက္ရွိ ေဒသတြင္ ေနထိုင္လ်က္ရွိေသာ အရပ္လက္သည္တစ္ဦးျဖစ္သည္။
အသက္အႏၲရာယ္ ေဘးကင္းရန္အတြက္ လြမ္းႏိုသည္ ႐ြာမွ လက္ဗလာျဖင့္ ထြက္ေျပးခဲ့ရသည္။ သူမသည္ လြန္ခဲ့ေသာ သုံးႏွစ္က ခ်ီေပြရွိ ျပည္တြင္းေနရပ္စြန္႕ခြာ တိမ္းေရွာင္သူမ်ား (IDPs)စခန္းတြင္ ေနထိုင္ ခဲ့သည္။
ခ်ီေပြသည္ တ႐ုတ္ႏိုင္ငံ၏ အစြန္းနယ္နိမိတ္ျဖစ္ေသာ ယခင္ ကခ်င္အထူးေဒသ(၁) (KSR-၁) ၏ အစိတ္အပိုင္းျဖစ္သည္။ ထိုေဒသသည္ ယခုအခါတြင္ အစိုးရအုပ္ခ်ဳပ္မႈေအာက္၌ တည္ရွိသည္။ သို႔ေသာ္ ျမစ္၏တစ္ဖက္ကမ္းေဒသကို တိုင္းရင္းသား လက္နက္ကိုင္အဖြဲ႕မ်ားက ထိန္းခ်ဳပ္ထားၿပီး ပဋိပကၡမွာ ဆက္လက္ ျဖစ္ေပၚေနဆဲျဖစ္သည္။
”တစ္ခ်ိဳ႕ညေတြမွာဆို ျမစ္တစ္ဖက္တစ္ခ်က္စီက ပစ္ခတ္သံေတြေၾကာင့္ ကၽြန္မတို႔ ႏိုးေနခဲ့တယ္” ဟု လြမ္းႏိုက ေျပာျပသည္။
UNICEF ႏွင့္ NGO Health Poverty Action (HPA) တို႔သည္ မိခင္ႏွင့္ ငါးႏွစ္ေအာက္ကေလး ေသဆုံးမႈ ေလ်ာ့နည္းေစေရးအတြက္ အစိုးရအုပ္ခ်ဳပ္ေသာ ကခ်င္အထူးေဒသ(၁) ကိုသာမက တိုင္းရင္းသား လက္နက္ကိုင္အဖြဲ႕ အုပ္ခ်ဳပ္ေသာ အထူးေဒသ (၂) တြင္ပါ ပူးေပါင္းလုပ္ေဆာင္ခဲ့ၾကသည္။
”လူမ်ိဳးေရးကို အဓိကမထားဘဲ ကေလးေတြ အသက္ရွင္ေနတဲ့ ေနရာတိုင္းကို အေရာက္သြားဖို႔ အခိုင္အမာ ဆုံးျဖတ္ထားပါတယ္” ဟု UNICEF မွ ျမန္မာႏိုင္ငံ ဌာေနကိုယ္စားလွယ္ Bertrand Bainval က ရွင္းျပသည္။ ”အစိုးရအုပ္ခ်ဳပ္တဲ့ ေဒသက ကေလးေတြေရာ၊ တိုင္းရင္းသား လက္နက္ကိုင္အဖြဲ႕က ခ်ဳပ္ကိုင္ ထားတဲ့ ေဒသက ကေလးေတြဆီကိုပါ အေရာက္သြားမယ္” ဟု ဆိုသည္။
”ေနရာတိုင္းရွိ မိခင္ႏွင့္ကေလးမ်ား၏ က်န္းမာေရးႏွင့္ အာဟာရ အေျခအေနမ်ား တိုးတက္ေကာင္းမြန္ ေစရန္ စစ္ျဖစ္ပြားရာေဒသႏွစ္ခု၏ အလယ္တြင္ အမ်ားသေဘာဆႏၵျဖင့္ ဖြဲ႕စည္းထားေသာေၾကာင့္ ၿငိမ္းခ်မ္းေရး တည္ေဆာက္မႈကို အေထာက္အကူျဖစ္ေစႏိုင္သည္” ဟု HPA ျမန္မာပိုင္းအစီအစဥ္မွ ၫွိႏႈိင္းေရးမႉး Jiayin Li က ေဖာ္ျပထားသည္။
အထူးေဒသ(၁)ႏွင့္ အထူးေဒသ(၂)တြင္ အေကာင္အထည္ေဖာ္ ေဆာင္႐ြက္ခဲ့ေသာ စြမ္းရည္ တည္ေဆာက္မႈ သို႔မဟုတ္ အေထာက္အပံ့ ျဖန္႔ေဝျခင္းကဲ့သို႔ေသာ လုပ္ေဆာင္မႈတိုင္းကို ပဋိပကၡ ျဖစ္ပြားရာ ေဒသႏွစ္ခုစလုံးက သေဘာတူညီသည္။ HPA ၏ ကူညီေထာက္ပံ့မႈျဖင့္ အစိုးရႏွင့္ တိုင္းရင္းသား လက္နက္ကိုင္အဖြဲ႕မ်ားၾကားတြင္ အဆက္မျပတ္ ခိုင္ၿမဲေသာ ေဆြးေႏြးၫွိႏႈိင္းမႈမ်ားလည္း ရွိခဲ့သည္ဟု သြယ္ဝိုက္ၫႊန္းဆိုထားသည္။
ဤစီမံခ်က္မွ ေထာက္ပံ့ကာကြယ္ေပးထားေသာ အထူးေဒသ(၁) ႏွင့္ အထူးေဒသ(၂)ရွိ ၿမိဳ႕နယ္ (၆)ၿမိဳ႕နယ္မွ က်န္းမာေရးအၫႊန္းျပကိန္းမွာ တစ္ႏိုင္ငံလုံး ပ်မ္းမၽွထက္ သိသိသာသာ ေလ်ာ့နည္းေနသည္။ ဥပမာဆိုရေသာ္ ယခင္ အထူးေဒသ(၁)တြင္ အမ်ိဳးသမီးမ်ား မေမြးဖြားမီ ရရွိေသာ ေစာင့္ေရွာက္မႈသည္ တစ္ႏိုင္ငံလုံး အေနျဖင့္ ၈၃% ရွိရာမွ ၅၀% ေအာက္ ေလ်ာ့နည္းေနသည္။ ကာကြယ္ ေဆးထိုးျခင္းမွာ တစ္ႏိုင္ငံလုံးအဆင့္တြင္ ၈၈% ရွိေနသည့္အခ်ိန္၌ အဆိုပါ ေဒသတြင္ ၂ ႏွစ္ေအာက္ ကေလးကာကြယ္ ေဆးထိုးမႈမွာ ၂၇% သာ ရွိသည္။ ကေလးႏွင့္ မိခင္မ်ားတြင္ ေသြးအားနည္းေရာဂါ ျဖစ္ပြားမႈမွာ ၇၂% ႏွင့္ ၆၂ % အသီးသီး ျဖစ္ပြားေနသည္။
အဆိုပါရလဒ္မ်ားအေပၚအေျခခံလ်က္ UNICEF ႏွင့္ HPA တို႔သည္ ကခ်င္ျပည္နယ္ က်န္းမာေရးဌာနႏွင့္ တိုင္းရင္းသားလက္နက္ကိုင္အဖြဲ႕မ်ားမွ က်န္းမာေရးကိုယ္စားလွယ္မ်ားႏွင့္ ပူးေပါင္း၍ အေျခခံ က်န္းမာေရး ဝန္ထမ္းမ်ား၏ အရည္အေသြး ခိုင္မာေစရန္ႏွင့္ က်န္းမာေရးလုပ္အားေပး အဖြဲ႕မ်ားအား အရည္အေသြး ေကာင္းမြန္ေသာ က်န္းမာေရးႏွင့္ညီသည့္ အာဟာရမ်ားကို ညီတူမၽွတူ ျဖန္႔ေဝေပးရန္ ေဆာင္႐ြက္လ်က္ ရွိသည္။ ယခု တစ္ႏွစ္လုံးတြင္ အထူးေလ့က်င့္သင္ၾကားေပးသူ ၁၄ ဦးႏွင့္ ဝန္ထမ္း ၁၂၀ ဦးတို႔ကို မိခင္၊ ေမြးကင္းစကေလးႏွင့္ ကေလးသူငယ္က်န္းမာေရး ေစာင့္ေရွာက္မႈအျပင္ အာဟာရဓာတ္ႏွင့္ ကာကြယ္ ေဆးထိုးျခင္းတို႔ႏွင့္ ပက္သက္၍ သင္တန္းေပး ေလ့က်င့္ခဲ့သည္။ ထို႔အျပင္ ေဒသတြင္း လုပ္အားေပး ၁၄၀ ဦးတို႔ကိုလည္း ေရာက္ရွိရန္ ခက္ခဲေသာေဒသမ်ားတြင္ အေျခခံက်န္းမာေရးလွည့္လည္ ေစာင့္ေရွာက္မႈ ေပးႏိုင္ရန္ သင္တန္းမ်ားပို႔ခ်ခဲ့သည္။
အထူးေဒသ(၁) ႏွင့္အထူးေဒသ(၂) ရွိ က်န္းမာေရးဝန္ထမ္းမ်ားသည္ တန္းတူညီမၽွေသာ နည္းပညာ ဆိုင္ရာ ဗဟုသုတႏွင့္ ကၽြမ္းက်င္မႈမ်ားကို ရရွိၿပီး မိခင္၊ ေမြးကင္းစ ကေလးႏွင့္ ကေလးသူငယ္အတြက္ က်န္းမာေရး၊ အာဟာရႏွင့္ ကာကြယ္ေဆးထိုးျခင္း လုပ္ငန္းမ်ားကို တူညီေသာ စံႏႈန္းထားမ်ားႏွင့္ လက္ခံ ရရွိခဲ့သည္။ ဆန္းေမ်ာ္သည္ အဆိုပါသင္တန္းမ်ား၏ တစ္စိတ္တစ္ပိုင္းျဖစ္သည့္ အစိုးရအုပ္ခ်ဳပ္မႈေအာက္ရွိ ေဒသတြင္ ေနထိုင္လ်က္ရွိေသာ အရပ္လက္သည္တစ္ဦးျဖစ္သည္။
 |
| ဆန္းေမ်ာ္၏ ဘဝတစ္သက္တာ (၅၂)ႏွစ္တြင္ ၂၃ႏွစ္မွာ ျမစ္ကမ္း ႏွစ္ဘက္ရွိ အမ်ိဳးသမီးမ်ားအား ကေလးေမြးဖြားႏိုင္ရန္ ကူညီေပးျခင္း၊ မိခင္ႏွင့္ ကေလးမ်ားအတြက္ အေျခခံက်န္းမာေရး ေစာင့္ေရွာက္မႈေပးျခင္းတို႔ ျပဳလုပ္ျခင္းျဖင့္ ကုန္ဆံုးခဲ့သည္။ ©UNICEF Myanmar/2015/Mariana Palavra |
သူမ၏ ၅၂ႏွစ္တာ ဘဝတစ္သက္တြင္ ၂၃ႏွစ္တာကာလကို အမ်ိဳးသမီးမ်ား ေမြးဖြားရာတြင္ အကူအညီ ေပးျခင္းႏွင့္ ပဋိပကၡျဖစ္ေနေသာ ေဒသႏွစ္ခု၏ ထိန္းခ်ဳပ္မႈေအာက္တြင္ရွိေသာ မန္ေတာင္ေက်း႐ြာ တစ္ဝန္းရွိ မိခင္ႏွင့္ ကေလးမ်ားကို အေျခခံ က်န္းမာေရးေစာင့္ေရွာက္မႈေပးျခင္းမ်ားျဖင့္ ကုန္ဆုံးခဲ့သည္။
”လြန္ခဲ့တဲ့ႏွစ္က ေန႔ေကာညပါ အခ်ိန္မေ႐ြး ကၽြန္မကို အကူအညီ ေတာင္းႏိုင္တယ္၊ နာရီေပါင္းမ်ားစြာ လမ္းေလၽွာက္ရၿပီး တစ္ခါတစ္ရံ အေမွာင္ထဲမွာ လဲက်ခဲ့တယ္။ တစ္ခါကဆိုရင္ ေလွစီးေနရင္း အင္ဂ်င္ စက္ပ်က္ၿပီးေတာ့ ကၽြန္မတို႔အားလုံး ေမ်ာပါသြားခဲ့ဖူးတယ္။ ေနာက္တစ္ေခါက္က်ေတာ့ ေလွျမႇဳပ္လုနီးပါး ျဖစ္ခဲ့ေသးတယ္” ဟု ေျပာျပသည္။
ယခု စီမံခ်က္အရ အထူးေဒသ(၁) ႏွင့္ အထူးေဒသ(၂) တြင္ ေနထိုင္ေသာ ၅ ႏွစ္ေအာက္ ကေလးသူငယ္ ၁၉၀၀၀ခန္႔သည္ ကာကြယ္ေဆးထိုးျခင္း၊ အာဟာရႏွင့္ ကေလးသဘာ၀ဖ်ားနာမႈ ကာကြယ္ေရး အေထာက္ အပံ့မ်ား လက္ခံရရွိခဲ့သည္။ ထို႔အျပင္ ကိုယ္ဝန္ေဆာင္အမ်ိဳးသမီးႏွင့္ ႏို႔တိုက္မိခင္ ၇၇၀၀ ေက်ာ္သည္ မေမြးဖြားမီႏွင့္ ေမြးဖြားၿပီး ေစာင့္ေရွာက္မႈမ်ား၊ အႏၲရာယ္ကင္းစြာ ေမြးဖြားရမႈ၊ ေမြးကင္းစ ကေလးႏွင့္ ကေလးငယ္မ်ားအတြက္ အာဟာရ ေထာက္ပံ့မႈ ရရွိခဲ့သည္။
”ၿငိမ္းခ်မ္းေရး ေဆြးေႏြးစဥ္ တစ္ေလၽွာက္လုံးတြင္ – က်န္းမာေရးႏွင့္အာဟာရ အေထာက္အပံ့ ျဖန္႔ေဝမႈကို ျပတ္ေတာက္မႈ မရွိေစသည္သာမက အဖြဲ႕အစည္းမ်ား၏ လိုအပ္ခ်က္ျဖစ္ေသာ က်န္းမာေရးစနစ္မ်ား တည္ေဆာက္ႏိုင္ရန္အတြက္ပါ ႏွစ္ဖက္စလုံးမွ က်န္းမာေရးလုပ္ငန္း ေဆာင္႐ြက္သူမ်ားအၾကား ေဆြးေႏြး မႈမ်ား ျပဳလုပ္ႏိုင္ရန္ ႀကိဳးပမ္း အားထုတ္ခဲ့သည္” ဟု UNICEF မွ ျမန္မာႏိုင္ငံ ဌာေနကိုယ္စားလွယ္ Bertrand Bainval က ေျပာသည္။
စင္စစ္တြင္ UNICEFႏွင့္ HPAတို႔၏ ဆက္သြယ္ေဆာင္႐ြက္ေပးမႈျဖင့္ ၂၀၁၅ခုႏွစ္ ဝက္သက္ေရာဂါ ကာကြယ္ေရးတြင္ ႏိုင္ငံသားႏွင့္ တိုင္းရင္းသား က်န္းမာေရးေစာင့္ေရွာက္မႈ အဖြဲ႕မ်ားသည္ ပဋိပကၡ ျဖစ္ပြားေနသည့္ ႏွစ္ဖက္လုံးမွ ကေလးငယ္မ်ား ကာကြယ္ေဆးထိုးေရးအတြက္ ပူးေပါင္းေဆာင္႐ြက္ ခဲ့သည္။
”ပဋိပကၡျဖစ္ပြားေနသည့္ ေနရာႏွစ္ဖက္အႏွံ႔တြင္ အသက္ရွင္ေနေသာ ကေလးငယ္တိုင္း စုစုစည္းစည္း၊ ၿငိမ္းၿငိမ္းခ်မ္းခ်မ္းႏွင့္ သာယာစည္ပင္ေသာ ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ ႀကီးျပင္း ေစရန္အတြက္ ပဋိပကၡျဖစ္ေနသည့္ ႏွစ္ဖက္လုံးကို ၿငိမ္းခ်မ္းေရးရယူႏိုင္ရန္ UNICEF က အႀကံျပဳ တိုက္တြန္းထားသည္။” ဟု Bertrand Bainval က ေျပာၾကားသည္။
လြမ္းႏိုသည္လည္း ၿငိမ္းခ်မ္းေရးႏွင့္ ေတာက္ပေသာ အနာဂတ္ကို ေမၽွာ္လင့္သည္။ ”ကၽြန္မဟာ IDP စခန္းမွာ လက္ထပ္ခဲ့ၿပီး ငါးလအၾကာမွာ ပထမကေလးကို ေမြးဖြားခဲ့ပါတယ္” ဟု သူမ၏သမီးကို ႏို႔တိုက္ရင္း ဂုဏ္ယူ ဝံ့ႂကြားစြာေျပာသည္။ ”ကၽြန္မရဲ႕သမီးကို ထက္ျမက္ေအာင္ျမင္တဲ့ စီးပြားေရးလုပ္ငန္းရွင္ တစ္ဦး ျဖစ္ေစခ်င္တယ္။ ကုမၸဏီႀကီးတစ္ခုကို ပိုင္ဆိုင္ၿပီး ပိုက္ဆံလည္း ခ်မ္းသာေစခ်င္တယ္၊ ဒါမွသာ ဒီလူအဖြဲ႕အစည္းမွာ ရွိေနတဲ့အရာေတြကို ေထာက္ပံ့ေပးႏိုင္မွာျဖစ္ပါတယ္”
အရပ္လက္သည္ ဆန္းေမ်ာ္သည္လည္း သူမ၏လုပ္ငန္းတာဝန္မ်ားကို အ႐ႈံးေပးမည္မဟုတ္ေပ။ ေတာင္ ေတြျဖတ္ ေန႔ေရာညပါ လမ္းေတြေလၽွာက္၊ ေလွေတြေလွာ္ရင္း ကေလးေမြးဖြားရန္ လိုအပ္သည့္ ေနရာ တိုင္းသို႔ သြားေနသည္။ ”နယ္စပ္လုံၿခဳံေရးစစ္ေဆးေရး ဂိတ္နားခ်ဥ္းကပ္မိလို႔ ပဋိပကၡျဖစ္ေနတဲ့ အဖြဲ႕ေတြက ကၽြန္မကို ေျခာက္လွန္႔ဖို႔ ေလထဲကိုေသနတ္ ပစ္မယ္ဆိုရင္ေတာင္ ကၽြန္မဘယ္ေတာ့မွ မေၾကာက္ ပါဘူး။ ကၽြန္မသြားေရာက္ ကူညီရမွာ ျဖစ္တဲ့အတြက္ အခက္အခဲေတြကို ေက်ာ္ျဖတ္ၿပီး ကူညီခ်င္ပါတယ္၊ ကူလည္း ကူညီမွာပါ” ဟု ေျပာသည္။
No comments:
Post a Comment