Mariana Palavra ေရးသားသည္
 |
| SWIM Network နားခိုရာေနရာတြင္ ေခါင္းၿဖီးေနေသာ ၀တ္ရည္ Credit: ©UNICEF Myanmar/2015/Mariana Palavra |
သူမရဲ႕နာမည္ကို ၀တ္ရည္လို႔ေခၚပါလို႔ ေျပာၿပီးတဲ့ေနာက္ သူမရဲ႕ နာမည္ေရြးခ်ယ္မႈကို သေဘာက်ကာ ၿပံဳးလ်က္ရွိပါတယ္။ ဒီနာမည္ဟာ ၿမိဳ႕လယ္မွ မိနစ္ ၃၀ ၾကာ ကားေမာင္းသြားရၿပီး လႈိင္သာယာၿမိဳ႕နယ္မွာ ေနထိုင္လ်က္ရွိတဲ့ အသက္ ၁၆ႏွစ္အရြယ္ ထိုမိန္းကေလးရဲ႕ နာမည္ အရင္းေတာ့မဟုတ္ေပ။
လြန္ခဲ့ေသာ ႏွစ္ႏွစ္က ၀တ္ရည္ရဲ႕အေဖ အသည္းအသန္ဖ်ားၿပီး ေနာက္ပိုင္းမွာေတာ့ သူမရဲ႕ဘ၀ဟာ ဂၽြမ္းထိုးေမွာက္ခံု ေျပာင္းလဲသြားခဲ့ပါတယ္။ ေမြးခ်င္း ေလးေယာက္အနက္ အႀကီးဆံုးသမီးျဖစ္သူ သူမဟာ ေက်ာင္းမွႏႈတ္ထြက္ၿပီး မိသားစု စား၀တ္ေနေရးကို တာ၀န္ယူဖို႔ ဆံုးျဖတ္ခ်က္ခ်ခဲ့ပါတယ္။ ပထမပိုင္း မွာေတာ့ မိခင္နဲ႔အတူ လမ္းေဘးအသုတ္ဆိုင္ေလးမွာ ကူညီေစ်းေရာင္းေပမယ့္လည္း ဒီ၀င္ေငြဟာ သူမ အေဖ ေဆးကုသဖို႔နဲ႔ ေမာင္ႏွမေတြ ေက်ာင္းစရိတ္အတြက္ေတာ့ လံုေလာက္ျခင္းမရွိပါဘူး။
“သူငယ္ခ်င္းတစ္ေယာက္က ခႏၶာကိုယ္ကိုေရာင္းရင္ ပိုက္ဆံပိုရတယ္လို႔ေျပာတယ္။ ကၽြန္မ အဲလိုပဲလုပ္ဖို႔ ဆံုးျဖတ္ခ်က္ခ်လိုက္တယ္” ဟု ၀တ္ရည္က ရင္ဖြင့္ပါတယ္။ အဲသည္အခ်ိန္တုန္းက သူမဟာ အသက္ ၁၄ ႏွစ္ပဲရွိပါေသးတယ္။ “ကၽြန္မ ဘာဆို ဘာမွ မသိခဲ့ပါဘူး။ ကၽြန္မစိတ္ပူတာ အေဖ့ရဲ႕က်န္းမာေရးပါပဲ” လို႔ သူမက ေျပာပါတယ္။
ေန႔ခင္းဘက္ေတြမွာေတာ့ ၀တ္ရည္ဟာ သူ႔အေမနဲ႔အတူ ေစ်းကူေရာင္းၿပီး ညဖက္မွာေတာ့ အရြယ္ေရာက္ သူေတြကို ခႏၶာကိုယ္ေရာင္းခ်တဲ့အလုပ္ကို စတင္လုပ္ကိုင္ခဲ့ပါေတာ့တယ္။ “ကၽြန္မ လက္ဖက္ရည္ ဆိုင္နားမွာထိုင္ေနၿပီး ေဖာက္သည္ေတြနဲ႔ေတြ႕တဲ့အခါမွာေတာ့ ၿခံဳပုတ္ေတြနားက လူကြယ္ရာ ေနရာကို သြားလိုက္တာပါပဲ” လို႔ သူမကေျပာပါတယ္။
လိင္ပိုင္းဆိုင္ရာ အျမတ္ထုတ္ေသာသူမ်ားဟာ ၀တ္ရည္ကို သူမရဲ႕ကေလးတစ္ဦး ရရွိသင့္ေသာ အခြင့္ အေရးမ်ားကို ခ်ိဳးေဖာက္ၿပီး HIV အပါအဝင္ လိင္ဆက္ဆံၿခင္းမွတဆင့္ကူးစက္တတ္ေသာေရာဂါမ်ား ထံသို႔ သူမအားတြန္းပို႔ခဲ့ပါတယ္။ “ကၽြန္မကိုယ္ ကၽြန္မ ဘယ္လိုကာကြယ္ရမယ္ဆိုတာ လံုး၀ မသိခဲ့ပါဘူး။ ကြန္ဒံုး ဆိုတာ ဘာလဲဆိုတာလည္း မသိခဲ့ဘူး” လို႔ သူမကေျပာပါတယ္။ ရလာဒ္အေနနဲ႔ေတာ့ ေတာင္းဆို သူေတြရွိမွသာ လံုၿခံဳစိတ္ခ်ရတဲ့ လိင္ဆက္ဆံမႈကို သူမရရွိခဲ့ပါတယ္။
ယူနီဆက္၏ လုပ္ငန္းေဆာင္တာမ်ား
လြန္ခဲ့ေသာ ႏွစ္ႏွစ္က ၀တ္ရည္ရဲ႕အေဖ အသည္းအသန္ဖ်ားၿပီး ေနာက္ပိုင္းမွာေတာ့ သူမရဲ႕ဘ၀ဟာ ဂၽြမ္းထိုးေမွာက္ခံု ေျပာင္းလဲသြားခဲ့ပါတယ္။ ေမြးခ်င္း ေလးေယာက္အနက္ အႀကီးဆံုးသမီးျဖစ္သူ သူမဟာ ေက်ာင္းမွႏႈတ္ထြက္ၿပီး မိသားစု စား၀တ္ေနေရးကို တာ၀န္ယူဖို႔ ဆံုးျဖတ္ခ်က္ခ်ခဲ့ပါတယ္။ ပထမပိုင္း မွာေတာ့ မိခင္နဲ႔အတူ လမ္းေဘးအသုတ္ဆိုင္ေလးမွာ ကူညီေစ်းေရာင္းေပမယ့္လည္း ဒီ၀င္ေငြဟာ သူမ အေဖ ေဆးကုသဖို႔နဲ႔ ေမာင္ႏွမေတြ ေက်ာင္းစရိတ္အတြက္ေတာ့ လံုေလာက္ျခင္းမရွိပါဘူး။
“သူငယ္ခ်င္းတစ္ေယာက္က ခႏၶာကိုယ္ကိုေရာင္းရင္ ပိုက္ဆံပိုရတယ္လို႔ေျပာတယ္။ ကၽြန္မ အဲလိုပဲလုပ္ဖို႔ ဆံုးျဖတ္ခ်က္ခ်လိုက္တယ္” ဟု ၀တ္ရည္က ရင္ဖြင့္ပါတယ္။ အဲသည္အခ်ိန္တုန္းက သူမဟာ အသက္ ၁၄ ႏွစ္ပဲရွိပါေသးတယ္။ “ကၽြန္မ ဘာဆို ဘာမွ မသိခဲ့ပါဘူး။ ကၽြန္မစိတ္ပူတာ အေဖ့ရဲ႕က်န္းမာေရးပါပဲ” လို႔ သူမက ေျပာပါတယ္။
ေန႔ခင္းဘက္ေတြမွာေတာ့ ၀တ္ရည္ဟာ သူ႔အေမနဲ႔အတူ ေစ်းကူေရာင္းၿပီး ညဖက္မွာေတာ့ အရြယ္ေရာက္ သူေတြကို ခႏၶာကိုယ္ေရာင္းခ်တဲ့အလုပ္ကို စတင္လုပ္ကိုင္ခဲ့ပါေတာ့တယ္။ “ကၽြန္မ လက္ဖက္ရည္ ဆိုင္နားမွာထိုင္ေနၿပီး ေဖာက္သည္ေတြနဲ႔ေတြ႕တဲ့အခါမွာေတာ့ ၿခံဳပုတ္ေတြနားက လူကြယ္ရာ ေနရာကို သြားလိုက္တာပါပဲ” လို႔ သူမကေျပာပါတယ္။
လိင္ပိုင္းဆိုင္ရာ အျမတ္ထုတ္ေသာသူမ်ားဟာ ၀တ္ရည္ကို သူမရဲ႕ကေလးတစ္ဦး ရရွိသင့္ေသာ အခြင့္ အေရးမ်ားကို ခ်ိဳးေဖာက္ၿပီး HIV အပါအဝင္ လိင္ဆက္ဆံၿခင္းမွတဆင့္ကူးစက္တတ္ေသာေရာဂါမ်ား ထံသို႔ သူမအားတြန္းပို႔ခဲ့ပါတယ္။ “ကၽြန္မကိုယ္ ကၽြန္မ ဘယ္လိုကာကြယ္ရမယ္ဆိုတာ လံုး၀ မသိခဲ့ပါဘူး။ ကြန္ဒံုး ဆိုတာ ဘာလဲဆိုတာလည္း မသိခဲ့ဘူး” လို႔ သူမကေျပာပါတယ္။ ရလာဒ္အေနနဲ႔ေတာ့ ေတာင္းဆို သူေတြရွိမွသာ လံုၿခံဳစိတ္ခ်ရတဲ့ လိင္ဆက္ဆံမႈကို သူမရရွိခဲ့ပါတယ္။
အမႀကီးမ်ား
 |
| SWIM ကြန္ယက္ နာခိုရာစခန္းမွ လိင္လုပ္သားတစ္ဦး အမ်ိဳးသမီးသံုး ကြန္ဒံုးအသံုးခ်ပံုအား သရုပ္ျပစဥ္ ©UNICEF Myanmar/2015/Mariana Palavra |
၀တ္ရည္ဟာ ျမန္မာႏိုင္ငံ လိင္လုပ္သားမ်ားကြန္ယက္မွ ေန႔စဥ္ က်န္းမာေရးနဲ႔ HIV ကာကြယ္တားဆီးေရး လႈပ္ရွားမႈမ်ားမွာ ပါ၀င္ေသာ ေစတနာ့၀န္ထမ္းေတြနဲ႔ ဆံုေတြ႕ခဲ့ပါတယ္။
“ကၽြန္မကို ကၽြန္မ HIV ပိုးကူးဆက္ႏိုင္တယ္လို႔ နားလည္လာတဲ့အခါမွာေတာ့ ကၽြန္မအရမ္း ေၾကာက္လန္႔မိပါတယ္။ ကၽြန္မေနမေကာင္းျဖစ္ရင္ မိသားစုကို ဆက္ၿပီး မေထာက္ပံ့ႏိုင္ေတာ့ဘူးလို႔ ေတြးမိတဲ့အခါ မ်က္ရည္ေတြ တားဆီးမရႏိုင္ေလာက္ေအာင္ က်လာတယ္” လို႔ သူမျပန္ေျပာျပပါတယ္။ SWIM ကြန္ယက္ရဲ႕ ပံ့ပိုးမႈနဲ႔အတူ ေရာဂါရွိမရွိ စမ္းသပ္ဖို႔ သူမဆံုးျဖတ္ခ်က္ ခ်လိုက္ပါတယ္။ “အေျဖစာရြက္ကို ဖြင့္ဖတ္ႏိုင္ဖို႔ အခ်ိန္ယူရတယ္။ ဖြင့္ဖတ္လိုက္တဲ့အခ်ိန္မွာေတာ့ ကၽြန္မမွာ HIV မရွိဘူးလို႔ ေတြ႔ရတဲ့အခါ ေပ်ာ္လြန္းလို႔ ငိုမိတယ္”။
ျဖစ္စဥ္တေလ်ာက္လံုး ၀တ္ရည္ကို SWIM အဖြဲ႔ရဲ႕ေစတနာ့၀န္ထမ္းမ်ားက အတူ လိုက္ပါၿပီး ကူညီ ပံပိုးမႈေတြ ေပးခဲ့ပါတယ္။ အဲသည္အခ်ိန္မွစ၍ သူတို႔ဟာ တစ္ပတ္မွာ ၃ ႀကိမ္ေလာက္ ဆက္သြယ္ ၾကပါတယ္။ ဝတ္ရည္လို ငယ္ရြယ္သူအတြက္ ဒီလိုအမႀကီးေတြ နဲ႕ေတြ႔ရျခင္းဟာ အက်ိဳးေက်းဇူးမ်ားစြာ ရရွိေစပါတယ္။
“ဒီလို အႏၱရာယ္နဲႀကံဳေတြ႕ႏိုင္တဲ့ မိန္းကေလးေတြကို တျခား ဘယ္အဖြဲ႕အစည္းမွ ဒီလို ပံ့ပိုးမႈမ်ိဳးေတြ ပံ့ပိုးခဲ့ျခင္း မရွိေသးပါဘူး” လို႔ SWIM ကြန္ယက္မွ Project Manager မ်ားမွ တစ္ဦးျဖစ္သူ ေဒၚခင္ခ်ိဳ၀င္းက ရွင္းျပပါတယ္။ “က်န္းမာေရးအသိပညာဟာ သူတို႔ဘ၀အတြက္ ေျပာင္းလဲမႈေတြကို ျပဳလုပ္ေပးႏိုင္ပါတယ္။ သူတို႔လို လိင္လုပ္သားေတြျဖစ္တဲ့ ကၽြန္မတို႔က သူတို႔အတြက္ အမႀကီးေတြအေနနဲ႔ ပိုမိုထိေရာက္တဲ့ နည္းလမ္းေတြနဲ႔ ကူညီေစာင့္ေရွာက္ၿပီး ပံ့ပိုးေပးႏိုင္ပါတယ္။ အၿပစ္တင္ေ၀ဖန္ဆံုးျဖတ္မႈေတြလဲ မရွိပါဘူး”။
SWIM ကြန္ယက္ဟာ ျမန္မာႏိုင္ငံတ၀ွမ္း တိုင္းေဒသႀကီး ၁၀ခု ၌ လုပ္ငန္းမ်ားကို လုပ္ေဆာင္လ်က္ ရွိေနပါတယ္။ HIV/AIDS ကာကြယ္တားဆီးျခင္း ၊ ဥပေဒအရ ကူညီပံ့ပိုးေပးတဲ့ ၀န္ေဆာင္မႈမ်ား၊ ကြန္ဒံုးျဖန္႔ျဖဴးျခင္း၊ အိမ္တြင္းမႈသင္တန္းမ်ား၊ အေသးစား ေထာက္ပံ့ေငြေပးၿခင္းမ်ား ႏွင့္ HIV စစ္ေဆးျခင္း ႏွစ္သိမ့္ ေဆြးေႏြးပညာေပးျခင္း လုပ္ငန္းမ်ားကို ပံ့ပိုးေဆာင္ရြက္လ်က္ရွိေနပါတယ္။
အနည္းဆံုး ဆယ္ေက်ာ္သက္အေယာက္ ၂၀ ဟာ ဒီစင္တာကို လံုၿခံဳတဲ့ နိဗၺာန္သဖြယ္ နားခိုအသံုးျပဳ ၾကပါတယ္။ ပန္းအိျဖဴ (အမည္ေျပာင္း) အတြက္ကေတာ့ ဒီစင္တာနဲ႔ ေဆာင္ၾကာၿမိဳင္က သူမလက္ရွိဘ၀ အားလံုးဟာ အသစ္ျဖစ္လို႔ ေနပါေတာ့တယ္။ ဒီလုိ အသက္ ၁၆ ႏွစ္အရြယ္ မိဘမဲ့ကေလးမေလးဟာ တစ္လကို ေဒၚလာ ၂၀၀ ေလာက္ရဖို႔ သူမရဲ႕ ခႏၶာကိုယ္ကို လြန္ခဲ့ေသာ ရက္သတၱပတ္ ေလးပတ္က စတင္ေရာင္းခ်ခဲ့ပါတယ္။ သူမဟာ အမႀကီးေတြနဲ႔ လြန္ခဲ့ေသာ ရက္ပိုင္းေလာက္က ေတြ႕ရွိခဲ့ပါတယ္။
“ကၽြန္မကို ကၽြန္မ HIV ပိုးကူးဆက္ႏိုင္တယ္လို႔ နားလည္လာတဲ့အခါမွာေတာ့ ကၽြန္မအရမ္း ေၾကာက္လန္႔မိပါတယ္။ ကၽြန္မေနမေကာင္းျဖစ္ရင္ မိသားစုကို ဆက္ၿပီး မေထာက္ပံ့ႏိုင္ေတာ့ဘူးလို႔ ေတြးမိတဲ့အခါ မ်က္ရည္ေတြ တားဆီးမရႏိုင္ေလာက္ေအာင္ က်လာတယ္” လို႔ သူမျပန္ေျပာျပပါတယ္။ SWIM ကြန္ယက္ရဲ႕ ပံ့ပိုးမႈနဲ႔အတူ ေရာဂါရွိမရွိ စမ္းသပ္ဖို႔ သူမဆံုးျဖတ္ခ်က္ ခ်လိုက္ပါတယ္။ “အေျဖစာရြက္ကို ဖြင့္ဖတ္ႏိုင္ဖို႔ အခ်ိန္ယူရတယ္။ ဖြင့္ဖတ္လိုက္တဲ့အခ်ိန္မွာေတာ့ ကၽြန္မမွာ HIV မရွိဘူးလို႔ ေတြ႔ရတဲ့အခါ ေပ်ာ္လြန္းလို႔ ငိုမိတယ္”။
ျဖစ္စဥ္တေလ်ာက္လံုး ၀တ္ရည္ကို SWIM အဖြဲ႔ရဲ႕ေစတနာ့၀န္ထမ္းမ်ားက အတူ လိုက္ပါၿပီး ကူညီ ပံပိုးမႈေတြ ေပးခဲ့ပါတယ္။ အဲသည္အခ်ိန္မွစ၍ သူတို႔ဟာ တစ္ပတ္မွာ ၃ ႀကိမ္ေလာက္ ဆက္သြယ္ ၾကပါတယ္။ ဝတ္ရည္လို ငယ္ရြယ္သူအတြက္ ဒီလိုအမႀကီးေတြ နဲ႕ေတြ႔ရျခင္းဟာ အက်ိဳးေက်းဇူးမ်ားစြာ ရရွိေစပါတယ္။
“ဒီလို အႏၱရာယ္နဲႀကံဳေတြ႕ႏိုင္တဲ့ မိန္းကေလးေတြကို တျခား ဘယ္အဖြဲ႕အစည္းမွ ဒီလို ပံ့ပိုးမႈမ်ိဳးေတြ ပံ့ပိုးခဲ့ျခင္း မရွိေသးပါဘူး” လို႔ SWIM ကြန္ယက္မွ Project Manager မ်ားမွ တစ္ဦးျဖစ္သူ ေဒၚခင္ခ်ိဳ၀င္းက ရွင္းျပပါတယ္။ “က်န္းမာေရးအသိပညာဟာ သူတို႔ဘ၀အတြက္ ေျပာင္းလဲမႈေတြကို ျပဳလုပ္ေပးႏိုင္ပါတယ္။ သူတို႔လို လိင္လုပ္သားေတြျဖစ္တဲ့ ကၽြန္မတို႔က သူတို႔အတြက္ အမႀကီးေတြအေနနဲ႔ ပိုမိုထိေရာက္တဲ့ နည္းလမ္းေတြနဲ႔ ကူညီေစာင့္ေရွာက္ၿပီး ပံ့ပိုးေပးႏိုင္ပါတယ္။ အၿပစ္တင္ေ၀ဖန္ဆံုးျဖတ္မႈေတြလဲ မရွိပါဘူး”။
SWIM ကြန္ယက္ဟာ ျမန္မာႏိုင္ငံတ၀ွမ္း တိုင္းေဒသႀကီး ၁၀ခု ၌ လုပ္ငန္းမ်ားကို လုပ္ေဆာင္လ်က္ ရွိေနပါတယ္။ HIV/AIDS ကာကြယ္တားဆီးျခင္း ၊ ဥပေဒအရ ကူညီပံ့ပိုးေပးတဲ့ ၀န္ေဆာင္မႈမ်ား၊ ကြန္ဒံုးျဖန္႔ျဖဴးျခင္း၊ အိမ္တြင္းမႈသင္တန္းမ်ား၊ အေသးစား ေထာက္ပံ့ေငြေပးၿခင္းမ်ား ႏွင့္ HIV စစ္ေဆးျခင္း ႏွစ္သိမ့္ ေဆြးေႏြးပညာေပးျခင္း လုပ္ငန္းမ်ားကို ပံ့ပိုးေဆာင္ရြက္လ်က္ရွိေနပါတယ္။
အနည္းဆံုး ဆယ္ေက်ာ္သက္အေယာက္ ၂၀ ဟာ ဒီစင္တာကို လံုၿခံဳတဲ့ နိဗၺာန္သဖြယ္ နားခိုအသံုးျပဳ ၾကပါတယ္။ ပန္းအိျဖဴ (အမည္ေျပာင္း) အတြက္ကေတာ့ ဒီစင္တာနဲ႔ ေဆာင္ၾကာၿမိဳင္က သူမလက္ရွိဘ၀ အားလံုးဟာ အသစ္ျဖစ္လို႔ ေနပါေတာ့တယ္။ ဒီလုိ အသက္ ၁၆ ႏွစ္အရြယ္ မိဘမဲ့ကေလးမေလးဟာ တစ္လကို ေဒၚလာ ၂၀၀ ေလာက္ရဖို႔ သူမရဲ႕ ခႏၶာကိုယ္ကို လြန္ခဲ့ေသာ ရက္သတၱပတ္ ေလးပတ္က စတင္ေရာင္းခ်ခဲ့ပါတယ္။ သူမဟာ အမႀကီးေတြနဲ႔ လြန္ခဲ့ေသာ ရက္ပိုင္းေလာက္က ေတြ႕ရွိခဲ့ပါတယ္။
 |
| အသက္ ၁၆ႏွစ္အရြယ္ ပန္းအိျဖဴ (အမည္ေျပာင္း)ဟာ လြန္ခဲ့တဲ့တစ္လခန္႔က သူမရဲ႕ ခႏၶာကိုယ္ကို စတင္ေရာင္းခ်ခဲ့ပါတယ္။ ©UNICEF Myanmar/2015/Mariana Palavra |
ယူနီဆက္၏ လုပ္ငန္းေဆာင္တာမ်ား
မည္သည့္အေျခအေနမ်ိဳးတြင္မဆို ကေလးမ်ားကို လိင္ပိုင္းဆိုင္ရာအသံုးခ်ျခင္းမွာ လက္ခံႏိုင္ဖြယ္မရွိေသာ အေျခအေနမ်ိဳးျဖစ္သည္။ ကေလးသူငယ္ အခြင့္အေရးဆိုင္ရာ ကုလသမဂၢကြန္ဗင္းရွင္းအရ ကေလး တစ္ဦးကို ျပည့္တန္ဆာအျဖစ္ လက္ခံျခင္းမျပဳေစရ၊ အသက္ ၁၈ ႏွစ္ေအာက္အရြယ္ ကေလးမ်ားအား လိင္ပိုင္ဆိုင္ရာ ေရာင္းခ်ျခင္းသည္ ေခါင္းပုံျဖတ္ အျမတ္ထုတ္ ေစာ္ကားျခင္းပင္ျဖစ္သည္။ ထိုသို႔ျပဳမူျခင္းသည္ ၄င္းတို႔၏ ငယ္စဥ္ကေလးဘဝကိုသိမ္းယူကာ သူတို႔အား HIV ပိုး ရရွိႏိုင္သည့္ အႏၲရာယ္ အတြင္းသို႔ ပို႔ေဆာင္ျခင္းပင္ျဖစ္ေပသည္။
အစီရင္ခံစာအသစ္ျဖစ္သည့္ “‘Adolescents: Under the Radar in the Asia-Pacific AIDS Response” အရ ယင္းေဒသတြင္ မီးေကာင္ေပါက္အရြယ္လူငယ္မ်ားသည္ မၿမင္ရေသာ HIV ေရာဂါပိုးကူးစက္မွု အႏၱရာယ္ႏွင့္ ႀကံဳေတြ႔ေနရသည္။
UNICEF ႏွင့္ UNAIDS တို႔ အပါအဝင္ “အႏၱရာယ္ က်ေရာက္လြယ္ေသာလူငယ္ ဦးတည္အုပ္စုအတြက္ အာရွပစိဖိတ္ Inter-Agency အလုပ္အဖြဲ႔” မွ ထုတ္ေဝသည့္ အစီရင္ခံစာအရ HIV ေရာဂါကူးစက္မႈမ်ားမွာ သာမန္အားၿဖင္႔ ေလ်ာ့က်ေနၿပီျဖစ္ေသာ္လည္း ၿမီးေကာင္ေပါက္အရြယ္ ဆယ္ေက်ာ္သက္မ်ားအၾကားတြင္ အႏၱရာယ္ ျမင့္တက္လာေနေၾကာင္း ေဖာ္ျပထားသည္။
ခန္႔မွန္းခ်က္မ်ားအရ ၂၀၁၄ခုႏွစ္တြင္ အသက္ ၁၅ - ၁၉ ႏွစ္ၾကားလူငယ္ထု အတြင္း လူဦးေရ ၅၀၀၀၀ ေက်ာ္မွ် HIV ပိုးကူးစက္ခံခဲ႔ရၿပီး ၂၀၁၄ ခုႏွစ္အတြင္း စုစုေပါင္းကူးစက္မႈႈႏႈန္း၏ ၁၅ ရာခိုင္ႏႈန္း ျဖစ္သည္။ ေဒသအတြင္း လူငယ္ ၂၂၀,၀၀၀ သည္ HIV ပိုး ႏွင့္ အသက္ရွင္သန္လ်က္ရွိၿပီး ထိုအထဲတြင္ ျမန္မာႏိုင္ငံမွ ခန္မွန္းေျခ ၇,၇၀၀ ခန္႔ ပါ၀င္လ်က္ ရွိေပသည္။ ျမန္မာႏိုင္ငံသည္ အဆိုးရြားဆံုး ကူးဆက္ ခံရသည့္ ႏိုင္ငံမ်ားအထဲတြင္ တခုအပါအဝင္ ျဖစ္သည္။
အထူးသျဖင့္ ကူးစက္ခံရသူလူငယ္မ်ားထဲတြင္ လိင္လုပ္သား မိန္ကေလး ေယာက်္ားေလးမ်ားသာမက အမ်ိဳးသားခ်င္း လိင္တူဆက္ဆံသူမ်ား၊ မူးယစ္ေဆး၀ါး အေၾကာတြင္းထိုးသြင္းေသာ လူငယ္မ်ားႏွင့္ လိင္ ကူးေျပာင္း သူမ်ားလည္းပါ၀င္သည္။ UNICEF မွ ဆယ္ေက်ာ္သက္မ်ား၏ က်န္းမာေရးကို ကာကြယ္ ေစာင့္ေရွာက္ရန္အတြက္ လုပ္ငန္းတာဝန္မ်ားကို ေသခ်ာစြာ ခ်ိတ္ဆက္မိႏိုင္ေစရန္အတြက္ အာရွပစိဖိတ္ ေဒသတစ္ေလၽွာက္ရွိ အစိုးရမ်ားႏွင့္အတူ လက္တြဲ၍ လုပ္ငန္းမ်ား လုပ္ေဆာင္လ်က္ရွိသည္။
ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ UNICEF သည္ အမ်ိဳးသား ခုခံက်/ကာလသားေရာဂါ တိုက္ဖ်က္ေရးအဖြဲ႔ႏွင့္အတူ ပူးေပါင္း၍ ဆယ္ေက်ာ္သက္လူငယ္မ်ား အေနျဖင့္ အုပ္ထိန္း သူတစ္ဦးထံမွခြင့္ျပဳခ်က္မလို ဘဲ HIV ပိုး စစ္ေဆးႏိုင္ရန္ ခြင့္ျပဳသည့္ မူဝါဒမ်ား ေပၚေပါက္ရန္ႏွင့္ အေကာင္အထည္ေဖၚရန္အတြက္ အၿပင္ HIV ႀကိဳတင္ကာကြယ္ေရးႏွင့္ ကုသေရး ဝန္ေဆာင္မူမ်ား ကိုပိုမိုလက္လွမ္းမွီေစေရး လုပ္ငန္းမ်ားကို ေဆာင္ရြက္လ်က္ ရွိသည္။
“HIV ကူးဆက္ခံရႏိုင္ေခ် ျမင့္မားတဲ့ ဆယ္ေက်ာ္သက္ေတြ နဲ႔ HIV ပိုးနဲ႔ အသက္ရွင္သန္ေနသူ လူငယ္ေတြ အၾကားမွာ ေသဆံုးမႈႏႈန္းျမင့္မားေနျခင္း တို႔ကို ကာကြယ္တားဆီးေရးႏွင့္ ကုသမႈမ်ားအတြက္ အမ်ိဳးသား ေရးဆိုင္ရာမူဝါဒမ်ား ေပၚေပါက္ရန္ႏွင္႔ အေကာင္အထည္ေဖၚ လုပ္ေဆာင္ရန္ ဦးစားေပး လုပ္ကုိင္ရမွာ ျဖစ္ပါတယ္" ဟု ယူနီဆက္ဖ္ျမန္မာ HIV/AIDS Specialist ေဒၚပပ၀င္းထင္ကေျပာပါတယ္။ “ကၽြန္မတို႔ဟာ ဆယ္ေက်ာ္သက္ေတြအတြက္ လိုအပ္ခ်က္ေတြကို အစိုးရအေနျဖင့္ တုန္႔ျပန္ေျဖရွင္းေပးႏိုင္တာေတြကို ပိုမိုခိုင္မာေစဖုိ႔နဲ႔ သူတို႔အမွန္တကယ္လိုအပ္တာေတြ ျပည့္၀ေစဖို႔ ကူညီပံ့ပိုး ေဆာင္ရြက္ေပးေနပါတယ္"။
ကူးစက္မႈျုဖစ္ပြားႏိုင္ေခ်မ်ားေသာ လူငယ္မ်ားအၾကား HIV ကူးစက္ႏိုင္မႈႏွင့္ စစ္ေဆးမႈမ်ားကို ျမွင့္တင္ရန္ အတြက္ အသိပညာေပးႏိုင္ေသာ ေတးဂီတဗြီဒီယိုမ်ား ထုတ္လုပ္ျခင္းသည္လည္း ႀကိဳးပမ္းအားထုတ္မႈ၏ အစိတ္အပိုင္းတစ္ခုပင္ျဖစ္ေပသည္။ ထို႕အျပင္ HIV စစ္ေဆးမႈမ်ား ျမွင့္တင္လာႏိုင္ရန္ႏွင့္ ၿမီးေကာင္ေပါက္ အရြယ္ ဆယ္ေက်ာ္သက္မ်ားအတြက္ ဦးတည္လုပ္ေဆာင္သည့္ HIV စစ္ေဆးျခင္း လႈပ္ရွားမႈမ်ားသည္ ထိုလူငယ္မ်ား အမ်ားဆံုး စုေဝးလာေရာက္ႏုိင္သည့္ ပြဲေတာ္မ်ားႏွင့္ အျခား အခမ္းအနားမ်ားတြင္ စစ္ေဆး မႈမ်ားျပဳလုပ္ႏိုင္ရန္ က်န္းမာေရးဝန္ၾကီးဌာနအား ကူညီပံ့ပိုးလ်က္ရွိသည္။
အရည္အေသြးရွိ ေစာင့္ေရွာက္ေရးႏွင့္ ကုမႈမ်ားေပးရန္အတြက္ မၾကာမွီအခ်ိန္တြင္ က်န္းမာေရး၀န္ထမ္း မ်ားမွ လူငယ္မ်ားအား ႏွစ္သိမ့္ေဆြးေႏြး ပညာေပးသင္တန္းမ်ား ေပးျခင္းကို ေပးသြားမည္ျဖစ္သည္။ အခ်ဳပ္အားျဖင့္ လူနာေဆးမွတ္တမ္းႏွင့္ ကုသမႈမွတ္တမ္းမ်ားကို အေထာက္ကူျပဳမည့္ အီလက္ထေရာနစ္ လူနာေစာင့္ေရွာက္မႈစနစ္သည္လည္း ေဆးရံု ၃ ရံုတြင္ စမ္းသပ္အဆင့္ျဖင့္ စတင္အေကာင္အထည္ေဖာ္ ေဆာင္ရြက္ေနၿပီျဖစ္သည္။
အစီရင္ခံစာအသစ္ျဖစ္သည့္ “‘Adolescents: Under the Radar in the Asia-Pacific AIDS Response” အရ ယင္းေဒသတြင္ မီးေကာင္ေပါက္အရြယ္လူငယ္မ်ားသည္ မၿမင္ရေသာ HIV ေရာဂါပိုးကူးစက္မွု အႏၱရာယ္ႏွင့္ ႀကံဳေတြ႔ေနရသည္။
UNICEF ႏွင့္ UNAIDS တို႔ အပါအဝင္ “အႏၱရာယ္ က်ေရာက္လြယ္ေသာလူငယ္ ဦးတည္အုပ္စုအတြက္ အာရွပစိဖိတ္ Inter-Agency အလုပ္အဖြဲ႔” မွ ထုတ္ေဝသည့္ အစီရင္ခံစာအရ HIV ေရာဂါကူးစက္မႈမ်ားမွာ သာမန္အားၿဖင္႔ ေလ်ာ့က်ေနၿပီျဖစ္ေသာ္လည္း ၿမီးေကာင္ေပါက္အရြယ္ ဆယ္ေက်ာ္သက္မ်ားအၾကားတြင္ အႏၱရာယ္ ျမင့္တက္လာေနေၾကာင္း ေဖာ္ျပထားသည္။
ခန္႔မွန္းခ်က္မ်ားအရ ၂၀၁၄ခုႏွစ္တြင္ အသက္ ၁၅ - ၁၉ ႏွစ္ၾကားလူငယ္ထု အတြင္း လူဦးေရ ၅၀၀၀၀ ေက်ာ္မွ် HIV ပိုးကူးစက္ခံခဲ႔ရၿပီး ၂၀၁၄ ခုႏွစ္အတြင္း စုစုေပါင္းကူးစက္မႈႈႏႈန္း၏ ၁၅ ရာခိုင္ႏႈန္း ျဖစ္သည္။ ေဒသအတြင္း လူငယ္ ၂၂၀,၀၀၀ သည္ HIV ပိုး ႏွင့္ အသက္ရွင္သန္လ်က္ရွိၿပီး ထိုအထဲတြင္ ျမန္မာႏိုင္ငံမွ ခန္မွန္းေျခ ၇,၇၀၀ ခန္႔ ပါ၀င္လ်က္ ရွိေပသည္။ ျမန္မာႏိုင္ငံသည္ အဆိုးရြားဆံုး ကူးဆက္ ခံရသည့္ ႏိုင္ငံမ်ားအထဲတြင္ တခုအပါအဝင္ ျဖစ္သည္။
အထူးသျဖင့္ ကူးစက္ခံရသူလူငယ္မ်ားထဲတြင္ လိင္လုပ္သား မိန္ကေလး ေယာက်္ားေလးမ်ားသာမက အမ်ိဳးသားခ်င္း လိင္တူဆက္ဆံသူမ်ား၊ မူးယစ္ေဆး၀ါး အေၾကာတြင္းထိုးသြင္းေသာ လူငယ္မ်ားႏွင့္ လိင္ ကူးေျပာင္း သူမ်ားလည္းပါ၀င္သည္။ UNICEF မွ ဆယ္ေက်ာ္သက္မ်ား၏ က်န္းမာေရးကို ကာကြယ္ ေစာင့္ေရွာက္ရန္အတြက္ လုပ္ငန္းတာဝန္မ်ားကို ေသခ်ာစြာ ခ်ိတ္ဆက္မိႏိုင္ေစရန္အတြက္ အာရွပစိဖိတ္ ေဒသတစ္ေလၽွာက္ရွိ အစိုးရမ်ားႏွင့္အတူ လက္တြဲ၍ လုပ္ငန္းမ်ား လုပ္ေဆာင္လ်က္ရွိသည္။
ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ UNICEF သည္ အမ်ိဳးသား ခုခံက်/ကာလသားေရာဂါ တိုက္ဖ်က္ေရးအဖြဲ႔ႏွင့္အတူ ပူးေပါင္း၍ ဆယ္ေက်ာ္သက္လူငယ္မ်ား အေနျဖင့္ အုပ္ထိန္း သူတစ္ဦးထံမွခြင့္ျပဳခ်က္မလို ဘဲ HIV ပိုး စစ္ေဆးႏိုင္ရန္ ခြင့္ျပဳသည့္ မူဝါဒမ်ား ေပၚေပါက္ရန္ႏွင့္ အေကာင္အထည္ေဖၚရန္အတြက္ အၿပင္ HIV ႀကိဳတင္ကာကြယ္ေရးႏွင့္ ကုသေရး ဝန္ေဆာင္မူမ်ား ကိုပိုမိုလက္လွမ္းမွီေစေရး လုပ္ငန္းမ်ားကို ေဆာင္ရြက္လ်က္ ရွိသည္။
“HIV ကူးဆက္ခံရႏိုင္ေခ် ျမင့္မားတဲ့ ဆယ္ေက်ာ္သက္ေတြ နဲ႔ HIV ပိုးနဲ႔ အသက္ရွင္သန္ေနသူ လူငယ္ေတြ အၾကားမွာ ေသဆံုးမႈႏႈန္းျမင့္မားေနျခင္း တို႔ကို ကာကြယ္တားဆီးေရးႏွင့္ ကုသမႈမ်ားအတြက္ အမ်ိဳးသား ေရးဆိုင္ရာမူဝါဒမ်ား ေပၚေပါက္ရန္ႏွင္႔ အေကာင္အထည္ေဖၚ လုပ္ေဆာင္ရန္ ဦးစားေပး လုပ္ကုိင္ရမွာ ျဖစ္ပါတယ္" ဟု ယူနီဆက္ဖ္ျမန္မာ HIV/AIDS Specialist ေဒၚပပ၀င္းထင္ကေျပာပါတယ္။ “ကၽြန္မတို႔ဟာ ဆယ္ေက်ာ္သက္ေတြအတြက္ လိုအပ္ခ်က္ေတြကို အစိုးရအေနျဖင့္ တုန္႔ျပန္ေျဖရွင္းေပးႏိုင္တာေတြကို ပိုမိုခိုင္မာေစဖုိ႔နဲ႔ သူတို႔အမွန္တကယ္လိုအပ္တာေတြ ျပည့္၀ေစဖို႔ ကူညီပံ့ပိုး ေဆာင္ရြက္ေပးေနပါတယ္"။
ကူးစက္မႈျုဖစ္ပြားႏိုင္ေခ်မ်ားေသာ လူငယ္မ်ားအၾကား HIV ကူးစက္ႏိုင္မႈႏွင့္ စစ္ေဆးမႈမ်ားကို ျမွင့္တင္ရန္ အတြက္ အသိပညာေပးႏိုင္ေသာ ေတးဂီတဗြီဒီယိုမ်ား ထုတ္လုပ္ျခင္းသည္လည္း ႀကိဳးပမ္းအားထုတ္မႈ၏ အစိတ္အပိုင္းတစ္ခုပင္ျဖစ္ေပသည္။ ထို႕အျပင္ HIV စစ္ေဆးမႈမ်ား ျမွင့္တင္လာႏိုင္ရန္ႏွင့္ ၿမီးေကာင္ေပါက္ အရြယ္ ဆယ္ေက်ာ္သက္မ်ားအတြက္ ဦးတည္လုပ္ေဆာင္သည့္ HIV စစ္ေဆးျခင္း လႈပ္ရွားမႈမ်ားသည္ ထိုလူငယ္မ်ား အမ်ားဆံုး စုေဝးလာေရာက္ႏုိင္သည့္ ပြဲေတာ္မ်ားႏွင့္ အျခား အခမ္းအနားမ်ားတြင္ စစ္ေဆး မႈမ်ားျပဳလုပ္ႏိုင္ရန္ က်န္းမာေရးဝန္ၾကီးဌာနအား ကူညီပံ့ပိုးလ်က္ရွိသည္။
အရည္အေသြးရွိ ေစာင့္ေရွာက္ေရးႏွင့္ ကုမႈမ်ားေပးရန္အတြက္ မၾကာမွီအခ်ိန္တြင္ က်န္းမာေရး၀န္ထမ္း မ်ားမွ လူငယ္မ်ားအား ႏွစ္သိမ့္ေဆြးေႏြး ပညာေပးသင္တန္းမ်ား ေပးျခင္းကို ေပးသြားမည္ျဖစ္သည္။ အခ်ဳပ္အားျဖင့္ လူနာေဆးမွတ္တမ္းႏွင့္ ကုသမႈမွတ္တမ္းမ်ားကို အေထာက္ကူျပဳမည့္ အီလက္ထေရာနစ္ လူနာေစာင့္ေရွာက္မႈစနစ္သည္လည္း ေဆးရံု ၃ ရံုတြင္ စမ္းသပ္အဆင့္ျဖင့္ စတင္အေကာင္အထည္ေဖာ္ ေဆာင္ရြက္ေနၿပီျဖစ္သည္။
ဆက္လက္၍
လြန္ခဲ့ေသာ တစ္ႏွစ္ခန္႔က ၀တ္ရည္၏ ဖခင္မွာ ဆံုးပါးသြားၿပီျဖစ္ေသာ္လည္း သူမကေတာ့ ညစဥ္ ညတိုင္းပင္ ခႏၶာကိုယ္ ေရာင္းခ်ျခင္းလုပ္ငန္းကို လုပ္ကိုင္ ေနရဆဲပင္ျဖစ္သည္။ “ကၽြန္မ အမႀကီးေတြနဲ႔ေတြ႔ၿပီးေနာက္ပိုင္းမွာ ကြန္ဒံုးမပါပဲ လိင္ဆက္ဆံတာ မလုပ္ေတာ့ဘူး။ ဒီက ညီမေလးေတြကိုလည္း HIV နဲ႔ လိင္မွတဆင့္ ကူးဆက္ေစတတ္တဲ့ ေရာဂါပိုးေတြအေၾကာင္း နားလည္ေအာင္ ရွင္းျပေပးတယ္” လို႔ သူမက ေျပာပါတယ္။ “ကၽြန္မအိမ္နဲ႔ ပတ္၀န္းက်င္ကလူေတြကို ျပည့္တန္ဆာဘ၀ထဲ မေရာက္သြားေအာင္ ကေလး ေတြကို လံုၿခံဳေအာင္ ဘယ္လိုထားရမလဲဆိုတာ ကၽြန္မေျပာျပပါတယ္။ သူတို႔ကို ဒီလိုဘ၀မ်ိဳး မေရာက္ ေစခ်င္ဘူး ဒါေၾကာင့္လည္း ဒီလိုေျပာျပရတာေပါ့”
၀တ္ရည္ဟာ ဒီလိုဘ၀မ်ိဳးနဲ႔ေနာက္ ၾကာရွည္မေနခ်င္ပါေပ။ သူဟာ စက္ခ်ဳပ္ပညာသင္ယူႏိုင္ဖို႔ ပိုက္ဆံစု ေနပါတယ္။ “ကၽြန္မ အိမ္မွာ ဆိုင္ေသးေလးတစ္ခုဖြင့္ႏိုင္ဖို႔အတြက္ စက္ခ်ဳပ္ပညာသင္ယူခ်င္ပါတယ္” လို႔ ၿပံဳးၿပံဳးႀကီးေျပာပါတယ္။ “ကၽြန္မ အက်ၤ ီလွလွေလးေတြ သူမ်ားေတြ ၀တ္ေစခ်င္တယ္။ အက်ၤ ီလွလွေလး ေတြကို ေမာင္ေလးေတြ ညီမေလးေတြကိုခ်ဳပ္ေပးမယ္။ ေနာက္ၿပီးေတာ့ ကၽြန္မအတြက္ေရာေပါ့ …….”
လြန္ခဲ့ေသာ တစ္ႏွစ္ခန္႔က ၀တ္ရည္၏ ဖခင္မွာ ဆံုးပါးသြားၿပီျဖစ္ေသာ္လည္း သူမကေတာ့ ညစဥ္ ညတိုင္းပင္ ခႏၶာကိုယ္ ေရာင္းခ်ျခင္းလုပ္ငန္းကို လုပ္ကိုင္ ေနရဆဲပင္ျဖစ္သည္။ “ကၽြန္မ အမႀကီးေတြနဲ႔ေတြ႔ၿပီးေနာက္ပိုင္းမွာ ကြန္ဒံုးမပါပဲ လိင္ဆက္ဆံတာ မလုပ္ေတာ့ဘူး။ ဒီက ညီမေလးေတြကိုလည္း HIV နဲ႔ လိင္မွတဆင့္ ကူးဆက္ေစတတ္တဲ့ ေရာဂါပိုးေတြအေၾကာင္း နားလည္ေအာင္ ရွင္းျပေပးတယ္” လို႔ သူမက ေျပာပါတယ္။ “ကၽြန္မအိမ္နဲ႔ ပတ္၀န္းက်င္ကလူေတြကို ျပည့္တန္ဆာဘ၀ထဲ မေရာက္သြားေအာင္ ကေလး ေတြကို လံုၿခံဳေအာင္ ဘယ္လိုထားရမလဲဆိုတာ ကၽြန္မေျပာျပပါတယ္။ သူတို႔ကို ဒီလိုဘ၀မ်ိဳး မေရာက္ ေစခ်င္ဘူး ဒါေၾကာင့္လည္း ဒီလိုေျပာျပရတာေပါ့”
၀တ္ရည္ဟာ ဒီလိုဘ၀မ်ိဳးနဲ႔ေနာက္ ၾကာရွည္မေနခ်င္ပါေပ။ သူဟာ စက္ခ်ဳပ္ပညာသင္ယူႏိုင္ဖို႔ ပိုက္ဆံစု ေနပါတယ္။ “ကၽြန္မ အိမ္မွာ ဆိုင္ေသးေလးတစ္ခုဖြင့္ႏိုင္ဖို႔အတြက္ စက္ခ်ဳပ္ပညာသင္ယူခ်င္ပါတယ္” လို႔ ၿပံဳးၿပံဳးႀကီးေျပာပါတယ္။ “ကၽြန္မ အက်ၤ ီလွလွေလးေတြ သူမ်ားေတြ ၀တ္ေစခ်င္တယ္။ အက်ၤ ီလွလွေလး ေတြကို ေမာင္ေလးေတြ ညီမေလးေတြကိုခ်ဳပ္ေပးမယ္။ ေနာက္ၿပီးေတာ့ ကၽြန္မအတြက္ေရာေပါ့ …….”
No comments:
Post a Comment