ရခိုင္ျပည္နယ္တြင္ အာဟာရခ်ိဳ႕တဲ႔မႈကို အေျဖရွာဖို႔ လူထုအေျချပဳေစတနာ႔ဝန္ထမ္းမ်ားက ကူညီ

ေရးသားသူ - Macarena Aguilar  

ရခုိင္ျပည္နယ္ေျမာက္ပိုင္းတြင္ ေမြးကင္းစႏွင့္ ကေလးငယ္မ်ားအား မိခင္ႏို႔တိုက္ေကၽြးျခင္း တိုးတက္လာေစရန္ ရည္ရြယ္လ်က္ အသက္ ၄၅ ႏွစ္ရိွ လူထုေစတနာ႔ဝန္ထမ္းျဖစ္သူ မတင္တင္ျမမွ အသိပညာေပး ေဆြးေႏြးပြဲတစ္ခု ကို က်င္းပေနစဥ္။ ယင္းေဆြးေႏြးပြဲသည္ ကေလးသူငယ္ရွင္သန္ႀကီးထြားဖြံ႔ျဖိဳးေရးအစီအစဥ္၏ အစိတ္အပိုင္းတစ္ခုျဖစ္သည္။
©UNICEF Myanmar/2018/Htet Arkar Win

လြန္ခဲ႔ေသာႏွစ္ ၾသဂုတ္လတြင္ ရခုိင္ျပည္နယ္ ေျမာက္ပိုင္းေဒသၿမိဳ႕နယ္မ်ားတြင္ အၾကမ္းဖက္မႈမ်ား ျမင့္မားလာသည့္ အခ်ိန္ကတည္းက က်န္းမာေရးႏွင့္ အာဟာရဆိုင္ရာ ဝန္ေဆာင္မွဳမ်ားရရိွႏိုင္ေရးသည္ သိသိသာသာ က်ဆင္းခဲ႔ေသာေၾကာင့္ လူထုေစတနာ႔ဝန္ထမ္းမ်ားသည္ ကေလးငယ္မ်ားအၾကား အာဟာရ ခ်ိဳ႕တဲ့မႈ အႏၲရာယ္ကို ကာကြယ္ေပးႏိုင္သည့္ အေရးပါသူမ်ားျဖစ္ၾကပါသည္။

ႏိုင္ငံတကာအစိုးရ မဟုတ္ေသာအဖြဲ႔အစည္းမ်ားတြင္ လုပ္ကိုင္ခဲ႔သည့္ ႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာ အေတြ႔အၾကံဳမ်ားႏွင့္ အတူ လူထုအေျချပဳ စိတ္ဓါတ္အျပည့္ရိွသည့္ အသက္ (၄၅) ႏွစ္အရြယ္ မတင္တင္ျမသည္ ဗဟုသုတႏွင့္ ျပည့္စံုၿပီး စိတ္အားထက္သန္တက္ၾကြသည့္ ေစတနာ့ဝန္ထမ္းမ်ားမွ တစ္ဦးျဖစ္ပါသည္။ သူမေနထိုင္ရာေက်းရြာသည္ ဘူးသီးေတာင္ၿမိဳ႕နယ္တြင္တည္ရိွၿပီး ထိုေက်းရြာတြင္ လူထုအေျချပဳ အာဟာရ အစီအစဥ္မ်ားေဆာင္ရြက္လွ်က္ရိွပါသည္။

လစဥ္ ေဆြးေႏြးပြဲအစီအစဥ္အတြက္ သူမ၏ရြာမွ ကိုယ္ဝန္ေဆာင္မိခင္ႏွင့္ ႏို္႔တိုက္မိခင္မ်ားကို စုစည္းကာစီစဥ္ေလ႔ရိွသည္။ စက္ဝိုင္းပံု အတူတကြထိုင္ၾကၿပီး မတင္တင္ျမမွ ေဆြးေႏြးပြဲတြင္ က်ယ္က်ယ္ျပန္႔ျပန္႔ေဆြးေႏြးဖို႔ တိုက္တြန္းပါသည္။ မိခင္မ်ားမွ ေမးျမန္းလာသည့္ ေမးခြန္းမ်ားျဖစ္သည့္ မိခင္ႏို႔တိုက္ျခင္း၊ ကေလးအစာေကၽြးျခင္း၊ တစ္ကုိယ္ရည္ သန္႔ရွင္းေရးတို႔အျပင္ သူတို႔၏က်န္းမာေရးစသည့္ ေမးခြန္းမ်ားလည္း ေျဖၾကားေပးသည္။ မိမိေဒသတြင္ ရႏိုင္သည့္ အာဟာရဖစ္သည့္ အစားအစာမ်ား၊ မိခင္ႏွင့္ ကေလးမ်ားအတြက္ ကြဲျပားျခားနားသည့္ အစားအစာမ်ားအေပၚ အသံုးဝင္သည့္ အၾကံျပဳခ်က္မ်ားကို ေရာင္စံုပံုကားခ်ပ္ကို အသံုးျပဳျပီး သတင္းအခ်က္အလက္မ်ားကို မွ်ေဝေပးပါသည္။

“ဒီ အသိပညာေပးေဆြးေႏြးပြဲေတြက ရပ္ရြာမွာရွိတဲ့လူေတြအားလံုး အထူးသျဖင့္ ကေလးေတြအတြက္ အက်ိဳးျဖစ္ေစပါတယ္” ဟု မတင္တင္ျမက ေျပာသည္။ ေဆြးေႏြးပြဲကို တက္ေရာက္ခဲ႔သည့္မိခင္အမ်ားစုသည္ အိမ္ျပန္ေရာက္သည့္အခါ သူတို႔သင္ယူခဲ႔သည္မ်ားကို လက္ေတြ႔ လုပ္ေဆာင္ၾကသည္ဟုယံုုၾကည္ပါသည္။

စုေဝးေဆြးေႏြးပြဲမ်ားသည္ လံုျခံဳသည့္ေနရာမ်ားျဖစ္ပါသည္။ အမ်ိဳးသမီးမ်ားအေနျဖင့္ သူတို႔၏ အေတြးအေခၚမ်ား၊ အေတြ႔အၾကံဳမ်ားကို ဖလွယ္ႏိုင္သည့္အျပင္ ကူညီေထာက္ပံ႔မွဳမ်ားကို လက္ခံရရိွၾကပါသည္။ “အထူးသျဖင့္ ကိုယ္ဝန္ေဆာင္ေတြနဲ႔ ႏို႔တိုက္မိခင္ေတြက မိခင္ႏို႔တိုက္ေကၽြးျခင္းအေၾကာင္းကို နားေထာင္ၾကရၿပီး ျဖည့္စြက္အစာေ ကၽြးျခင္းသည္ သူတို႔ရင္ေသြးေတြရဲ႕ အာဟာရ၊ စားေသာက္ပံုစံေတြကိုေဆြးေႏြးၾကပါတယ္” ဟု ယူနီဆက္၏ အာဟာရဆိုင္ရာကၽြမ္းက်င္သူ Anne Laevens ကရွင္းျပသည္။ မိခင္ႏို႔တစ္မ်ိဳးတည္းေျခာက္လအထိတိုက္ၿပီးခ်ိန္မွာေတာ့ ျဖည့္စြက္ အစာေတြစေကၽြးဖို႔ စသည္ျဖင့္ အေသာက္ပံုစံ အေလ႔အထ ေျပာင္းလဲလာျခင္းေတြက သူတို႔ရဲ႕ရင္ေသြးေတြက်န္းမာေစဖို႕အဓိကက်တဲ့အတြက္ အားလံုးသိထားသင့္ပါတယ္။

က်န္းမာေရးအတြက္ ခ်က္ျပဳတ္နည္းတစ္ခု

လူထုေစတနာ႔ဝန္ထမ္း မတင္တင္ျမ မွ ရိုးရွင္းေသာအာဟာရျပည့္ဝသည့္အစားအစာခ်က္ျပဳတ္ပံုကို လက္ေတြ႕ျပသေနစဥ္။
©UNICEF Myanmar/2018/Htet Arkar Win

အမ်ိဳးသမီးမ်ားအေနနဲ႕ လက္ေတြ႔ျပဳလုပ္ႏိုင္ၿပီး မိမိရပ္ရြာတြင္ ရႏိုင္သည့္ ဟင္းသီးဟင္းရြက္မ်ား၊ ဥပမာအားျဖင့္ ငရုပ္ပြအသံုးျပဳၿပီး  ရိုးရွင္းေသာ အာဟာရျပည့္ဝသည့္ အစားအစာမ်ားျပဳလုပ္ပံကို စာေတြ႕သာမက လက္ေတြ႕အေနနဲ႔ မတင္တင္ျမတစ္ေယာက္ ခ်က္ျပဳတ္ျပသပါတယ္ “ဒီမွာလူတိုင္းငရုပ္ပြကို ႀကိဳက္ၾကတယ္” ဟု မတင္တင္ျမေျပာသည္။ မၾကာမီွက ၾကက္ေျခနီအဖြဲ႔မွ ျဖန္႔ေဝေပးသည့္ စားစရာအထုပ္မ်ားတြင္ ငရုပ္ပြမ်ားလည္း ပါဝင္သည္ဟုရွင္းျပပါသည္။ 

ေဒသထြက္ဟင္းသီးဟင္းရြက္မ်ားႏွင့္ အကူအညီေပးေရး အဖြဲ႔မ်ားပံ႔ပိုးေပးထားသည့္အစားအစာမ်ားျဖင့္ ခ်က္ျပဳတ္ထားသည့္အစားအစာမ်ား သည္ လည္း ရခုုိင္ျပည္နယ္ေျမာက္ပိုင္းရိွ ကေလးႏွင့္ မိခင္မ်ားအ တြက္အဟာရျပည့္ဝသည့္အစားအစာမ်ားျပဳလုပ္ႏိုင္ျခင္းျဖင့္ အာဟာရခ်ိဳ႕တဲ႔မွဳကို ကာကြယ္ ေပးႏိုင္ပါ သည္။
©UNICEF Myanmar/2018/Htet Arkar Win

“ဟင္းသီးဟင္းရြက္အခ်ိဳ႕ ကိုစိုက္ပ်ိဳးႏိုင္ပါတယ္။ ကေလးငယ္မ်ားအၾကား အာဟာရခိ်ဳ႕တဲ့မႈႏွင့္ ဖ်ားနာျခင္းမ်ားမွ ကာကြယ္ေပးႏိုင္ဖို႔ အာဟာရရိွတဲ့ အစားအေသာက္ေတြကို ဘယ္လိုခ်က္ျပဳတ္ရမယ္ဆိုတာ မိခင္မ်ားကို သင္ေပးႏိုင္ပါတယ္”

ျမန္မာႏိုင္ငံ၏ ဆင္းရဲႏြမ္းပါးဆံုး ျပည္နယ္တစ္ခုျဖစ္သည့္ ရခုိင္ျပည္နယ္တြင္ ေနာက္ဆံုးျဖစ္ပြားသည့္ အၾကမ္းဖက္မႈမ်ား မျဖစ္ပြားမီွ ကတည္းကပင္ အာဟာရခ်ိဳ႕တဲ႔မႈသည္ ကမၻာ႔အဆင့္အာဟာရခ်ိဳ႕တဲ့မႈ ႏွဳန္းထက္မ်ားေနၿပီး ကမၻာ႔ က်န္းမာေရး အဖြဲ႔ႀကီးမွ သတ္မွတ္ထားသည့္ ၁၅% အထက္တြင္ ေရာက္ရိွေနပါသည္။

ထိုေနရာတြင္ရိွသည့္ ေဆးခန္းသည္ အျပည့္အဝ လည္ပတ္ႏိုင္စြမ္းမရိွသည္မွာ ၆ လ နီးပါးရိွေနၿပီး အနည္းငယ္ေသာ အကူအညီေပးေရး အဖြဲ႔မ်ားသာလ်ွင္ အၾကမ္းဖက္္မွႈ ျဖစ္ပြားေနသည့္ ၿမိဳ႕နယ္မ်ားတြင္ ကူညီေပးႏိုင္သည့္အတြက္ အာဟာရခ်ိဳ႕တဲ့မႈ ပိုမုိျမင့္မားလာမည္ဟု ကၽြမ္းက်င္ပညာရွင္မ်ားမွ ယံုၾကည္ၾကၿပီး မတင္တင္ျမကဲ႔သို႔ ေစတနာ႔ဝန္ထမ္းမ်ား၏ က႑သည္ ယခင္ထက္ ပိုမိုအေရးပါလာမည္ျဖစ္သည္။

“အာဟာရခ်ိဳ႕တဲ႔မႈက ကေလးေတြရဲ႕ ရုပ္ပိုင္းႏွင့္ ဦးေႏွာက္ဥာဏ္ဖြံ႔ၿဖိဳးမွႈ ထိခိုက္သည္သာမက သူတို႔ရဲ႕ ကိုယ္ခံစြမ္းအားႏွင့္ ရာသက္ပန္ဖြံ႔ၿဖိဳးမႈေတြကိုပါေႏွးေကြး ေလ်ာ့နည္းေစပါတယ္” Laevens မွ ေျပာသည္။

အေရးပါသည့္ေစတနာ႔ဝန္ထမ္းမ်ားကြန္ယက္တစ္ခု 

AMHDO မွ သင္တန္းတက္ေရာက္ျပီးသည့္ လူထုေစတနာ႔ဝန္ထမ္းတစ္ဦးမွ ရခိုင္ျပည္နယ္ ရေသ႔ေတာင္ျမိဳ႕နယ္ရိွ မိန္းကေလးငယ္တစ္ဦးအားလက္ေမာင္းအထက္တိုင္းတာျခင္းကိုျပဳလုပ္ေပးေနပံု။ ယင္းတိုင္းတာျခင္းသည္ အသက္ ၅ ႏွစ္ေအာက္ကေလးမ်ား ၾကားအာဟာရခ်ိဳ႕တဲ႔မွဳကို တိုင္းတာရန္ အဓိကက်သည့္စနစ္ျဖစ္သည္။
©UNICEF Myanmar/2018/Htet Arkar Win

မတင္တင္ျမကဲ႔သို႔ ေစတနာ႔ဝန္ထမ္းမ်ားသည္ Myanmar Heart Development Association မွေဆာင္ရြက္ေနသည့္ လူထုအေျချပဳ အာဟာရစီမံကိန္းမ်ားအတြက္ ေက်ာရိုးမ်ားျဖစ္ၾကသည္။ ယင္းအဖြဲ႔သည္ ၾသဂုတ္လ ကတည္းက ယင္းေဒသတြင္ အလုပ္လုပ္ႏုိင္သည့္ ေဒသဆိုင္ရာ အဖြဲ႔အစည္းမ်ားတြင္ တစ္ခုအပါအဝင္ျဖစ္သည္။

ယူနီဆက္ပံ႔ပိုးေပးသည့္ စီမံကိန္းမ်ားသည္ ရခိုင္ျပည္နယ္ေျမာက္ပိုင္းရိွ ၿမိဳ႕နယ္ ၂ ခုတြင္ အာဟာရခ်ိဳ႕တဲ႔မႈအား ကာကြယ္ရန္၊ စံုစမ္းရွာေဖြရန္ႏွင့္ အာဟာရခ်ိဳ႕တဲ႔သူမ်ားအား ညႊန္းပို႔ေပးရန္အတြက္ ရည္ရြယ္ေဆာင္ရြက္ပါသည္။ ထိုသို႔ေဆာင္ရြက္ရာတြင္ လုပ္ငန္းေဆာင္ရြက္မွဳအမ်ိဳးမ်ိဳးျဖစ္သည့္ အာဟာရ၊ က်န္းမာေရး၊ ေရႏွင့္ ပတ္ဝန္းက်င္သန္႔ရွင္းေရးႏွင့္ လူထု စည္းရံုးလွံဳ႕ေဆာ္ျခင္း တို႔မွတစ္္ဆင့့္ ေဆာင္ရြက္ပါသည္။

မတင္တင္ျမ၏ ရြာတြင္ MHDO အဖြဲ႔မွ ႀကီးၾကပ္သည့္ ေစတနာ႔ဝန္ထမ္း ေလးဦးရိွၿပီး ကေလးသူငယ္မ်ားၾကားအာဟာရခ်ိဳ႕တဲ႔သည့္ ျဖစ္ရပ္မ်ားကိုရွာေဖြေပးရာတြင္ တိုင္းတာေပးျခင္း၊ ကိုယ္အေလးခ်ိန္တိုင္းတာေပးျခင္းႏွင့္ မွတ္တမ္းျပဳစုျခင္းမ်ားကို ကူညီေဆာင္ရြက္ေပးပါသည္။

သူတို႔၏ လုပ္ငန္းေဆာင္ရြက္ခ်က္မ်ားသည္ အေရးပါေသာ္လည္း မတင္တင္ျမႏွင့္ သူမ၏ လုပ္ေဖၚကိုင္ဖက္မ်ားမွ ပ႔ံပိုးေပးသည့္ သတင္းအခ်က္မ်ားႏွင့္ လူထုအေျချပဳလုပ္ငန္းတစ္ခုတည္းျဖင့္ အာဟာရခ်ိဳ႕တဲ႔မႈကို မေျဖရွင္းႏိုင္ေပ။ က်န္းမာေရးဝန္ေဆာင္မႈမ်ား ရရိွႏိုင္မႈသည္ အေရးပါသည္ သို႔ေသာ္ မတင္တင္ျမႏွင့္ သူမ၏ လုပ္ေဖာ္ကိုင္ဖက္ ေစတနာ့ဝန္ထမ္းအတြက္ ယင္းေမွ်ာ္လင့္ခ်က္ေမွးမိွန္ ေနဆဲျဖစ္ပါသည္။

“ကေလးေတြနဲ႔ ကိုယ္ဝန္ေဆာင္မိခင္ေတြကို ညြန္းပို႔ႏိုင္ဖို႔နဲ႔ အာဟာရဆိုင္ရာလုပ္ငန္းမ်ား လုပ္ႏိုင္ဖို႔အတြက္ ကၽြန္မတို႔နဲ႔ အနီးဆံုးေနရာေလးမွာ အားကိုးရတဲ႔ ေဆးခန္းေလးတစ္ခန္း လိုခ်င္ပါတယ္” ဟု မတင္တင္ျမေျပာ သည္။ “အခုအခ်ိန္မွာေတာ႔ မိခင္မ်ားဟာ အာဟာရခ်ိဳ႕တဲ႔မႈ ျဖစ္စျပဳေနတဲ႔ ကေလးေတြကို က်န္းမာေရးလုပ္သားမ်ား၏ လမ္းညြန္မွႈ မရိွဘဲ မိမိတို႔အိမ္မွာပင္ ျပဳစုေစာင္႔ေရွာက္ထားရတယ္” ဟုသူမေျပာသည္။

ေျပာင္းလဲမႈအတြက္ေမွ်ာ္လင့္ရင္း မတင္တင္ျမႏွင့္ သူမ၏ ေစတနာ႔ဝန္ထမ္း လုပ္ေဖာ္ကိုင္ဖက္မ်ားအေနျဖင့္ က်န္းမာေရးႏွင့္ အာဟာရဆိုင္ရာ သတင္းအခ်က္အလက္မ်ားကို အားႀကိဳးမာန္တက္ ဆက္လက္ျဖန္႔ေဝေပးသြားပါမယ္။ ဒါမွသာ ထိုေဒသရိွ ကေလးငယ္မ်ား ဘဝအစ ေကာင္းစြာ ရွင္သန္ခြင့္ရရိွေစမွာျဖစ္ပါတယ္။