ေရွ႕ေဆာင္လမ္းျပၾကသူမ်ား - ဆယ္ေက်ာ္သက္မ်ား ဦးေဆာင္ေသာ အရက္၊ မူးယစ္ေဆးပညာေပး ရက္သတၲပတ္

ေရးသားသူ - ယုယုေအာင္

တိုေတာင္းတဲ့ အခ်ိန္တစ္ပတ္အတြင္းမွာ ဘာေတြျဖစ္ေအာင္လုပ္နုိင္မလဲ။ ၂၀၁၈ခုနွစ္ ဇန္န၀ါရီလမွာ အရက္၊ မူးယစ္ေဆးပညာေပး ရက္သတၱပတ္ကမ္ပိန္းကို ေအာင္ျမင္ေအာင္လုပ္နုိင္ခဲ့တဲ့ လူငယ္ေတြအတြက္ေတာ့့  တစ္ပတ္ဆုုိတဲ့ အခ်ိန္အတြင္းမွာ အမ်ားႀကီးလုပ္ေဆာင္နုိင္ခဲ့ပါတယ္။

ယူနီဆက္က ဆယ္ေက်ာ္သက္မ်ား ပူးေပါင္းပါ၀င္ေရးအစီအစဥ္ကို ပီယာဆန္(Pearson)ရဲ႕ ေငြေၾကး အေထာက္အပံ့နဲ႔ ေဆာင္ရြက္ေနပါတယ္။ ဒီအစီအစဥ္မွာ ပါ၀င္ခဲ့တဲ့ ဆယ္ေက်ာ္သက္လူငယ္ေတြက ယခုလို အထင္ကရရွိတဲ့ မူးယစ္ေဆး၀ါးသံုးစြဲမႈကာကြယ္ေရးကမ္ပိန္းကို ျမန္မာနုိင္ငံက ၿမိဳ႕ႀကီး၄ၿမိဳ႕ျဖစ္တဲ့ ရနု္ကုန္၊ မႏၱေလး၊ ေတာင္ႀကီးနဲ႔ ေမာ္လၿမိဳင္ၿမိဳ႕မွာ  တၿပိဳင္တည္းျပဳလုပ္ခဲ့ပါတယ္။   UPSHIFT လို႔ နာမည္ေပးထားတဲ့ ဆယ္ေက်ာ္သက္မ်ား ပူးေပါင္းပါ၀င္ေရး အစီအစဥ္မွာ ဆယ္ေက်ာ္သက္လူငယ္ေတြက ထိေရာက္စြာ ေျပာဆို ဆက္ဆံျခင္း၊ အမ်ားနွင့္ ပူေပါင္းလုပ္ေဆာင္ျခင္းနွင့္ အဖြဲ႔လိုက္လုပ္ေဆာင္ျခင္း၊ ျပသနာကို ေျဖရွင္းျခင္း၊ ဆန္းသစ္တီထြင္ျခင္းစသည့္ ၂၁ရာစုုမွာ ေအာင္ျမင္တဲ့ သူေတြျဖစ္လာေစရန္ လိုအပ္တဲ့ အရည္အခ်င္းေတြကို ေလ့က်င့္ေပးပါတယ္။

ဆယ္ေက်ာ္သက္ လူငယ္မ်ားက မိမိရပ္ရြာနွင့္ ပတ္၀န္က်င္တြင္ရွိေနသာ ျပႆနာ၊ အခက္အခဲမ်ားကို ရွာေဖြေဖာ္ထုတ္ျပီး  နည္းလမ္းအသစ္ေတြရွာျပီး ေျဖရွင္းတတ္ေအာင္လည္း ေလ့က်င့္ေပးပါတယ္။

ဆယ္ေက်ာ္သက္ လူငယ္ေတြက ၄င္းတို႔ပတ္၀န္းက်င္က ျပႆနာကို ေဖာ္ထုတ္တဲ့အခါ လူငယ္ေတြၾကားမွာ မူးယစ္ေဆး၀ါးသံုးစြဲျခင္း ျပႆနာက ထိပ္ဆံုးကပါေနပါတယ္။

သူတုိ႔ရဲ႕ ေတြ႔ရွိခ်က္ကလည္းမွန္ပါတယ္။ UNODC(ကုလသမဂၢ မူးယစ္ေဆးႏွင့္ မႈးခင္မ်ားဆုုိင္ရာအဖြဲ႔)အရ ျမန္မာနုိင္ငံက  ဒုတိယ ဘိန္းအမ်ားဆံုး ထုတ္လုပ္တဲ့ နုိင္ငံျဖစ္ၿပီး ျပည္တြင္း ဘိန္းသံုးစြဲမႈကလည္း မ်ားပါတယ္။  စိတ္ၾကြေဆးထုတ္လုပ္မႈမ်ားတဲ့ နုုိင္ငံလည္း ျဖစ္ပါတယ္။ ဆယ္ေက်ာ္သက္လူငယ္ေတြက မူးယစ္ေဆး၀ါးကို အလြယ္တကူ လက္လွမ္းမီေနပါတယ္။ ကေလးမ်ား တရားဥပေဒနွင့္ၿငိစြန္းရျခင္း၊ အၾကမ္းဖက္ျခင္းနွင့္ ရာဇ၀တ္မႈမ်ား က်ဴးလြန္းျခင္းေတြရဲ႕ အဓိက အေၾကာင္းအရင္းေတြထဲက တစ္ခုုက မူးယစ္ေဆး သံုုးစြဲျခင္းေၾကာင့္ ျဖစ္ပါတယ္။

မူးယစ္ေဆးသံုးစြဲမႈက ႏုုိင္ငံေတာ္ကခ်မွတ္ထားတဲ့ လူငယ္မ်ားက်န္းမာေရး ၅နွစ္တာ မဟာဗ်ဴဟာစီမံကိန္းနဲ႔  လူငယ္ေရးရာမူ၀ါဒမွာ ဦးစားေပးေဆာင္ရြက္ရမယ့္ က႑တစ္ခုျဖစ္ပါတယ္။

ဒါေၾကာင့္ ဆယ္ေက်ာ္သက္လူငယ္ေတြက စုေပါင္းၿပီး မူးယစ္ေဆးသံုးစြဲမႈကို တုိက္ဖ်က္ဖို႔ လက္တြဲေဆာင္ရြက္ဖို႔ ဆံုးျဖတ္ခဲ့ၾကပါတယ္။

ပထမဆံုုး “မူးယစ္ေဆးသံုးစြဲမႈ ကာကြယ္ေရးနွင့္ မ်ိဳးဆက္သစ္လူငယ္မ်ား ေခါင္းေဆာင္မႈ” ၃ရက္တာ သင္တန္းကို ၂၀၁၇ခုႏွစ္အတြင္း ယူနီဆက္က ျပဳလုပ္ေပးခဲ့ပါတယ္။

ယင္းကမ္ပိန္းတြင္ ဆယ္ေက်ာ္သက္လူငယ္မ်ားက အတူတကြအစီအစဥ္ေရးဆြဲၿပီး  ေက်ာင္းေတြမွာ မူးယစ္ေဆးအေၾကာင္း ပညာေပး သြားေရာက္ခဲ့ပါတယ္။ ဒါ႔အျပင္ ေက်ာင္းအုပ္ဆရာမ်ား၊ ပညာေရးမႈမ်ား၊ လူမႈ၀န္ထမ္းမွ တာ၀န္ရွိသူမ်ား၊ ၿမိဳ႕နယ္ မူးယစ္ေဆး၀ါး ထိန္းခ်ုဳပ္ေရးအဖြဲ႔စတဲ့ သက္ဆုိင္ရာဌာနမ်ားမွ တာ၀န္ရွိသူမ်ား၊ လႊတ္ေတာ္ကိုယ္စားလွယ္မ်ားနွင့္လည္း ညွိႏႈိင္းေဆြးေႏြးခဲ့ပါတယ္။

ယူနီဆက္မွ တာ၀န္ခံတစ္ဦးနဲ႔ ဆယ္ေက်ာ္သက္လူငယ္မ်ား ဖြံ႕ၿဖိဳးေရးအဖြဲ႔ (AHEAD)မွ  တာ၀န္ခံတစ္ဦးတို႔က ဒီကမ္ပိန္းမွာ ဆယ္ေက်ာ္သက္လူငယ္ေတြ လိုအပ္တဲ့လမ္းညႊန္မႈေတြေပးခဲ့ပါတယ္။

ဆယ္ေက်ာ္သက္ေတြက ဗဟိုုအဖြဲ႔ ဖြဲ႔ၿပီး၊ ၿမိဳ႕နယ္အလိုက္တာ၀န္ခံမ်ားသတ္မွတ္ကာ ရန္ကုန္၊ မႏၱေလး၊ ေတာင္ႀကီး နဲ႔ ေမာ္လျမိဳင္ က  ဆယ္ေက်ာ္သက္ေတြနဲ႔ ခ်ိတ္ဆက္ၿပီးအလုပ္လုပ္ခဲ့ၾကပါတယ္။

ကမ္ပိန္းကို အရက္၊ မူးယစ္ေဆးပညာေပးရက္သတၲပတ္လို႔ နာမည္ေပးထားပါတယ္။

ကမ္ပိန္းမွာ ဆယ္ေက်ာ္သက္လူငယ္ ၂၄၃ ဦး ပါ၀င္ေဆာင္ရြက္ခဲ့ပါတယ္။  သူတိုု႔ မူးယစ္ေဆးသံုးစြဲမႈ ကာကြယ္ေရးနွင့္ မ်ိဳးဆက္သစ္လူငယ္မ်ား ေခါင္းေဆာင္မႈ သင္တန္းကို ၃ရက္တာ တက္ေရာက္ျပီး ေနာက္ စာသင္ေက်ာင္းမွာ ပညာေပးခဲၾကတာ  အသက္ ၁၀နွစ္မွ ၁၅ႏွစ္ၾကား ဆယ္ေက်ာက္သက္ ၅၇၆၆၆ ( ေယာက္်ားေလး ၂၉၇၄၇ နွင့္ မိန္းကေလး ၂၇၉၅၂) ဦးတုိ႔ မူးယစ္အေၾကာင္းအသိပညာရရွိခဲ့ပါတယ္။

သံုးသပ္ျခင္း

မူးယစ္ေဆး၀ါးသံုးစြဲမႈကာကြယ္ေရး ပညာေပးကမ္ပိန္းကို ေအာင္ျမင္စြာလုုပ္ေဆာင္ျပီးေနာက္  လုပ္အားေပး လူငယ္ေတြက ၄င္းတို႔အေတြ႔အၾကံဳေတြကိုု  ျပန္လည္သံုးသပ္ၾကပါတယ္။

“ဆယ္ေက်ာ္သက္အုပ္စုေတြအခ်င္းခ်င္း ပိုၿပီးရင္းနွီးလာတယ္၊ တၿမိဳ႕တည္းေနတဲ့သူတင္မကဘူး ဒီကမ္ပိန္းမွာပါတဲ့ တျခားၿမိဳ႕ကသူေတြနဲ႔ပါ ရင္းနီးလာပါတယ္” ဟု ေမာ္လၿမိဳင္ၿမိဳ႕ တာ၀န္ခံ အသက္ ၁၉နွစ္အရြယ္ရွိ မသိမ့္သိမ့္သူက ေျပာပါတယ္။

ကမ္ပိန္းမွာ ပါ၀င္တဲ့အတြက္ အက်ိဳးရလဒ္က သံုးခုုရွိပါတယ္။ ပထမဆံုး ကမ္ပိန္းမွာ ပါ၀င္တဲ့ ဆယ္ေက်ာ္သက္လူငယ္ေတြ မူးယစ္ေဆးအေၾကာင္းကို ပိုသိလာတဲ့အျပင္ မိမိကုိယ္ကိုေလးစားမႈပိုရွိလာျခင္း၊ အမ်ားနွင့္ စုေပါင္းလုပ္ေဆာင္ျခင္း နွင့္ ျပသနာကိုပူးေပါင္းအေျဖရွာျခင္း စတဲ့ အရည္အခ်င္းေတြလည္း ရရွိလာပါတယ္။ ဒုတိယက ကမ္ပိန္းမွာ သြားေရာက္ပညာေပးခဲ့တဲ့ ေက်ာင္းေတြက ဆယ္ေက်ာ္သက္ေတြ မူးယစ္ေဆးအေၾကာင္းသိရွိျပီး ေရွာင္ၾကဥ္နုိင္မယ့္ အခ်က္အလက္ေတြရရွိပါတယ္။ ဒါအျပင္ အခုကမ္ပိန္းက  ဆယ္ေက်ာ္သက္ေတြ စုေပါင္းျပီး အမ်ားအက်ိဳးျပဳ လုပ္ငန္းေတြကို ေအာင္ျမင္ေအာင္ ေဆာင္ရြက္နုိင္တယ္ဆိုုတာကိုု  သက္ေသျပနုိင္ခဲ့ျပီး တျခားဆယ္ေက်ာ္သက္ေတြအတြက္ ေရွ႕ေဆာင္လမ္းျပ ျဖစ္ေစပါတယ္။

“အခုကမ္ပိန္းမွာပါၾကတဲ့ လုပ္အားေပးေတြက မႏွစ္က ကမ္ပိန္းကို သိျပီးပါလာၾကတာမ်ားပါတယ္။ ဒီႏွစ္ ကမ္းပိန္းကို ျမင္ၾကတဲ့သူေတြလည္း ေနာက္လုပ္မယ့္ ကမ္းပိန္းေတြမွာ အားက်ျပီးပါလာမယ္လို႔ ယံုၾကည္ပါတယ္” လို႔ ေတာင္ၾကီးျမိဳ႕တာ၀န္ခံ အသက္၁၈နွစ္ရွိ မေအးအိေျႏၵေမာင္က ေျပာပါတယ္။

ေရွ႕သုိ႔ၾကည့္ေသာအခါ

ယခု မူးယစ္ေဆးပညာေပးကမ္ပိန္းက မူးယစ္ေဆးအေၾကာင္းတင္မက တျခားျပသနာေတြကို ေျဖရွင္းမယ့္ ပိုုႀကီးတဲ့ ကမ္ပိန္းေတြလုပ္ဖို႔ ပထမဆံုးေျခလွမ္းျဖစ္ပါတယ္။

ဆယ္ေက်ာ္သက္ေတြ ေနာက္ထပ္ ဦးစားေပးလုပ္ေဆာင္မယ့္ အေၾကာင္းက ကေလးမ်ားကို အၾကမ္းဖက္ျခင္းမွ ကာကြယ္ျခင္း ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါက  ယူနီဆက္က ဦးစားေပးေဆာင္ရြက္မယ့္ အရာလည္းျဖစ္ပါတယ္။  ဒါ့အျပင္္ မ်ိဳးဆက္ပြားနွင့္ လိင္မႈဆိုင္ရာ က်န္းမာေရး၊ အိမ္တြင္းအၾကမ္းဖက္ျခင္းစတဲ့ အေၾကာင္းအရာေတြကိုလည္း ေျဖရွင္းရာတြင္ လုပ္ေဆာင္လိုေၾကာင္း ကမ္ပိန္းကို ဦးေဆာင္ညွိႏႈိင္းေရးမႈး အျဖစ္ေဆာင္ရြက္ခဲ့သူ အသက္၁၉နွစ္ရွိ ေမာင္ဟိဏ္းထက္ေအာင္က ေျပာပါတယ္။

“အခုကမ္းပိန္းကို ေအာင္ေအာင္ျမင္ျမင္ လုုပ္နုုိင္တဲ့အတြက္ တျခား လူမႈေရးလုပ္ငန္းေတြမွာလုပ္ဖို႔ ကြ်န္ေတာ္တုိ႔ေတြ ပိုျပီးယံုၾကည္မႈရွိလာတယ္၊ ပိုၿပီး စိတ္အားထက္သန္လာတယ္”လို႔ သူကေျပာပါတယ္။

“ဒီကမ္ပိန္းမွာပါတဲ့ သူငယ္ခ်င္းေတြ ေဆးလိပ္ေသာက္တာေတြ႔ရင္ေတာင္ သူမ်ားၾကေတာ့ ပညာေပးၿပီး ကိုယ္တုိင္ ေသာက္ေနလို႔မျဖစ္ဘူးဆိုၿပီး  အခ်င္းခ်င္း ေျပာဆိုၾကပါတယ္၊ ဒါကမ္ပိန္းမွာပါတဲ့ အက်ိဳးေက်းဇူးထဲက တစ္ခုေပ့ါ” ဟု ေမာင္ဟိဏ္းထက္ေအာင္က ေျပာပါတယ္။