ဓမၼတာရာသီလာစဥ္ တစ္ကိုယ္ရည္သန္႔ရွင္းေရးအတြက္ ေငြေၾကးေထာက္ပံ႔မွဳ အခက္အခဲမ်ားေၾကာင့္ ေနရပ္စြန္႔ခြာထြက္ေျပး တိမ္းေရွာင္ေနရသည့္ ဆယ္ေက်ာ္သက္အရြယ္ မိန္းကေလးငယ္မ်ား၏ ခံစားခ်က္

By Macarena Aguilar

ျပည္တြင္းေနရပ္စြန္႔ခြာထြက္ေျပးၾကသူမ်ားမွ မိန္းကေလးငယ္မ်ား ႏွင့္ အမ်ိဳးသမီးမ်ားအတြက္ သူတို႔၏ ဓမၼတာရာသီလာသည့္ ကာလမ်ားတြင္ ျပြတ္သိပ္ေနသည့္ စစ္ေရွာင္စခန္းမ်ား၌ မည္ကဲ႔သို႔ေနထုိင္ၾကသနည္း?

သာဂရ (သရက္ေတာ) စစ္ေရွာင္စခန္းတြင္ ျပဳလုပ္သည့္ ဓမၼတာရာသီလာစဥ္ တစ္ကိုယ္ရည္သန္႔ရွင္းမွဳျပဳလုပ္ျခင္းဆိုင္ရာ အသိပညာေပးေဆြးေႏြးပြဲတြင္ ေဇာ္မာလူး(၁၉) စိတ္ဝင္တစား နားေထာင္ေနစဥ္။ 
@UNICEF Myanmar/2018/Nyan Zay Htet

ရွက္ကိုးရွက္ကန္းျဖင့္ “ခက္ခဲပါတယ္”ဟု အသက္ ၁၉ႏွစ္အရြယ္ ေဇာ္မာလူးမွေျပာသည္။ စစ္ေရွာင္စခန္းမ်ားတြင္ သိပ္မေျပာျဖစ္သည့္ ျပႆနာတစ္ခုျဖစ္သည္။ “အျမဲတမ္းေတာ႔ ကၽြန္မအသံုးျပဳျပီးသား လစဥ္သံုးပစၥည္းေလးေတြကို ပလပ္စတစ္အိတ္ထဲထည့္ျပီး အမိွဳက္သိမ္းကားလာယူတဲ့အထိ သိမ္းထားပါတယ္။ ဒါေပမယ့္လို႔ အမိွဳက္ကားက တစ္ပတ္မွ တစ္ခါသာလာတယ္” ဟုသူမက ျဖည့္ေျပာသည္။ 

ေဇာ္မာလူးတစ္ေယာက္ ကခ်င္ျပည္နယ္တြင္ ဆယ္စုႏွစ္မ်ားအၾကာ ျဖစ္ပြားေနသည့္ ပဋိပကၡမ်ားေၾကာင့္ သူမ၏မိသားစု ရြာမွ ထြက္ေျပးတိမ္းေရွာင္ခဲ႔ျပီး သရက္ေတာစစ္ေရွာင္စခန္းတြင္ ခိုလွံဳေနခဲ႔ၾကျပီးသည့္ အခ်ိန္အနည္းငယ္ေနာက္ပိုင္း ၂၀၁၂ခုႏွစ္တြင္ ပထမဆံုးအၾကိမ္ ဓမၼတာရာသီေသြး ေပၚလာခဲ႔သည္။ ယခုအခါယင္းစစ္ေရွာင္စခန္းတြင္ လူေပါင္း ၅၀၀ ေက်ာ္ေနထိုင္သည့္ အိမ္မ်ားစြာရိွေနျပီျဖစ္သည္။

ေဇာ္မာလူးကဲ႔သို႔ ေနရပ္အသီးသီးမွ စြန္႔ခြာထြက္ေျပးလာျပီး စစ္ေရွာင္စခန္းမ်ားတြင္ ေနထိုင္ေနသည့္ ဆယ္ေက်ာ္သက္မ်ားႏွင့္ အမ်ိဳးသမီးမ်ားသည္ လစဥ္ၾကံဳေတြ႔ရသည့္ သူတို႔၏ ဓမၼတာရာသီလာသည့္ ကာလမ်ားကို စိတ္လံုလံုုျခံဳျခံဳႏွင့္ သိကၡာရိွစြာ ေက်ာ္ျဖတ္ဖို႔အတြက္ ရုန္းကန္ၾကရသည္။

အမ်ားစုအတြက္ အဓိက ျပႆနာသည္ သူတို႔ကို တစ္ခါသံုး ပစၥည္းမ်ား ပံ႔ပုိးမေပးသည့္အတြက္ နီးစပ္ရာဆုိင္မ်ားမွာ လစဥ္သံုး ပစၥည္းမ်ားကို သြားဝယ္ၾကရသည္။ သူတို႔မွာ ပိုက္ဆံမရွိတဲ႔အခ်ိန္တြင္ အိမ္နီးခ်င္းမ်ားမွ ေငြေခ်းယူျပီးဝယ္ၾကရျခင္း သို႔မဟုတ္ ဆိုင္မ်ားမွ အေၾကြးျဖင့္ဝယ္သံုးၾကရသည္။ ထိုအတြက္ သူတို႔ဝင္ေငြႏွင့္ ပညာေရးအခြင့္အလမ္းမ်ားအေပၚ ထိခိုက္ေစသည္။
အျခားသူမ်ားအတြက္ စိုးရိမ္ပူပန္ဖြယ္ရာသည္ အခန္းတစ္ခန္းတြင္ လူေျခာက္ဦးခန္႔ေနထိုင္ၾကရျပီး အတားအဆီး ကာရံထားျခင္း မရွိသည့္ေနရာတြင္ လစဥ္သံုးပစၥည္းကို လဲလွယ္အသံုးျပဳဖို႔ရာ လံုျခံဳမွဳကင္းမဲ႔လွသည္။ အထူးသျဖင့္ ညဘက္တြင္ သူတို႔၏ လစဥ္သံုးပစၥည္းမ်ားကို ေျပာင္းလဲအသံုးျပဳဖို႔ မျမင္ကြယ္ရာေနရာ ရွာေဖြရျခင္းဒုကၡကို အျမဲတမ္းၾကံဳေတြ႔ရသည္။

ျပန္လည္အသံုးျပဳႏိုင္သည့္ အဝတ္စမ်ား၊ ပိတ္ခံမ်ားကိုေလွ်ာ္ဖြတ္ရန္ႏွင့္ အေျခာက္ခံရန္အတြက္ ကိုယ္ပိုင္ေနရာ ရွားပါးျခင္းေၾကာင့္ မိန္းကေလးငယ္မ်ားႏွင့္ အမိ်ဳးသမီးမ်ားသည္ အမ်ားသံုးေရခ်ိဳးကန္ေနရာမ်ားတြင္ ေလွ်ာ္ဖြတ္ျခင္း၊ ေရခ်ိဳးရျခင္းတို႔သည္လည္း ထပ္ေဆာင္းဒုကၡၡမ်ားျဖစ္ေစသည္။ မိုးတြင္းကာလဆိုလွ်င္ ျပန္လည္အသံုးျပဳႏိုင္သည့္အဝတ္စမ်ား၊ ပိတ္ခံမ်ားကို ေျခာက္ေသြ႔ေစရန္ ခက္ခဲသည့္အတြက္ ေရာဂါပိုးကူးစက္ႏိုင္သည္။

ဓမၼတာရာသီလာစဥ္ တစ္ကိုယ္ရည္သန္႔ရွင္းေရးကိုလုပ္ေဆာင္ျခင္းအတြက္ ပံ႔ပိုးေပးသည့္ ရန္ပံုေငြအခက္အခဲရိွသျဖင့္ မိန္းကေလးငယ္မ်ားႏွင့္ အမ်ိဳးသမီးမ်ားသည္ တစ္ခါသံုးအမ်ိဳးသမီးလစဥ္သံုးပစၥည္းမ်ား အသံုးျပဳဖို႔ ခက္ခဲေနၾကသည္။

သာဂရစစ္ေရွာင္စခန္းတြင္ ယူနီဆက္မွ WASHအဖြဲ႔ညိွႏိွဳင္းေရးမွဴးမ်ားျဖစ္သည့္ Sunny Guidotti၊ မတိုးတိုးေအာင္ တို႔ႏွင့္ ဆယ္ေက်ာ္သက္မိန္းကေလးငယ္မ်ားသည္ ဓမၼတာရာသီေသြးလာျခင္း စက္ဝန္းအတြင္း စိတ္လံုလံုျခံဳျခံဳႏွင့္ ဂုဏ္သိကၡၡာရိွရိွ စီမံခန္႔ေဆာင္ရြက္ႏိုင္ဖို႔ ၾကံဳေတြ႔ရသည့္အခက္အခဲမ်ားႏွင့္ လိုလားခ်က္မ်ား၊ စခန္းအတြင္း သန္႔ရွင္းေရးဆိုင္ရာ အေဆာက္အအံုမ်ားကိုမည္ကဲ႔သို႔ တိုးတက္ေအာင္ျပဳလုပ္ႏိုင္မည္နည္းႏွင့္ သက္ဆိုင္သည့္အရာမ်ား ေဆြးေႏြးၾကစဥ္။
@UNICEF Myanmar/2018/Nyan Zay Htet

လြန္ခဲ႔ေသာႏွစ္မ်ားမွစ၍ ျမန္မာႏိုင္ငံ၏သက္တမ္းရွည္ၾကာစြာျဖစ္ေပၚေနသည့္ အက်ပ္အတည္းမ်ားေၾကာင့္ လူသားခ်င္း စာနာေထာက္ထားမႈဆိုင္ရာ အေထာက္အပံ႔မ်ားအတြက္ ရန္ပံုေငြသိသိသာသာက်ဆင္းခဲ႔ျပီး  အစိုးရႏွင့္ အစိုးရမဟုတ္ေသာ အဖြဲ႔မ်ား ထိန္းခ်ဳပ္နယ္ေျမမ်ားရိွ အကူအညီလိုအပ္ေနသည့္ ေနရပ္စြန္႔ခြာထြက္ေျပးလာသည့္ ျပည္သူမ်ားဆီသို႔ ေရာက္ရိွရန္ ပိုမိုခက္ခဲလာသည္။ ကခ်င္ျပည္နယ္တစ္ခုတည္းတြင္ အၾကမ္းဖက္တိုက္ခိုက္မွဳေၾကာင္႔ လူေပါင္း ၉၁၀၀၀ေက်ာ္ ေနရပ္စြန္႔ခြာ ထြက္ေျပးတိမ္းေရွာင္ေနရျပီး လြန္ခဲ႔ေသာ သီတင္းပတ္မ်ားအတြင္း ျဖစ္ပြားသည့္တိုက္ခိုက္မွဳမ်ားေၾကာင့္ လူေပါင္း ၅၀၀၀ေက်ာ္ ထြက္ေျပးလာခဲ႔ၾကသည္။ တစ္ႏိုင္ငံလံုးတြင္ လူေပါင္း ၂၄၅၀၀၀ ေက်ာ္အထိေရာက္ရိွသြားျပီျဖစ္သည္။

ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ ေနရပ္စြန္႔ခြာထြက္ေျပးလာၾကသည့္ လူဦးေရ၏ သံုးပံုတစ္ပံုသည္ ဓမၼတာရာသီလာသည့္အရြယ္ မိန္းကေလးငယ္မ်ားႏွင့္ အမ်ိဳးသမီးမ်ားျဖစ္သည္။ ဓမၼတာရာသီလာစဥ္ တစ္ကိုယ္ရည္သန္႔ရွင္းမွဳကို စီမံႏိုင္ဖို႔အတြက္ ကူညီ ေထာက္ပံ႔ေပးသည့္ရန္ပံုေငြ အခက္အခဲၾကီးၾကီးမားမားရိွေနသည္ဟု ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ ေရ၊ ပတ္ဝန္းက်င္ႏွင့္ တစ္ကိုယ္ရည္ သန္႔ရွင္းေရး (WASH)ဆိုင္ရာ ညိွႏိွဳင္းေရးမွဴး Sunny Guidotti မွေျပာသည္။

ယင္းကိစၥသည္ ကခ်င္ျပည္နယ္တြင္စိုးရိမ္ဖြယ္ရာအဆင့္ျဖစ္ေနသည္။ ကခ်င္ျပည္နယ္ရိွအဖြဲ႔မ်ား၏ လြန္ခဲ႔ေသာႏွစ္ အစီရင္ခံစာအရ မိန္းကေလးငယ္မ်ားႏွင့္ အမ်ိဳးသမီးမ်ား၏ သံုးပံုတစ္ပံုသာလွ်င္ အမ်ိဳးသမီးလစဥ္သံုးပစၥည္းကို သံုးႏိုင္ၾကသည္။

“ယခင္ႏွစ္မ်ားမွာ တစ္ကုိယ္ရည္သံုး သန္႔ရွင္းေရးအသံုးအေဆာင္မ်ား ပံုမွန္ျဖန္႔ေဝေပးခဲ႔ျပီး ယင္းပစၥည္းမ်ားတြင္ ရာသီလာစဥ္ တစ္ကိုယ္ရည္သန္႔ရွင္းေရး အသံုးအေဆာင္မ်ားလည္းပါဝင္သည္။ အျခားေနရာေဒသမ်ားတြင္ ပံုမွန္ျဖန္႔ေဝေပးလွ်က္ ရိွေသာ္လည္း ကခ်င္ျပည္နယ္တြင္ သိသာစြာက်ဆင္းခဲ႔ျပီး အထူးအားျဖင့္ အစိုးရမဟုတ္ေသာအဖြဲ႔မ်ား ထိန္းခ်ဳပ္နယ္ေျမတြင္ ျဖစ္သည္ဟု Sunny မွေျပာသည္။

သာဂရ (သရက္ေတာ) ရိွစစ္ေရွာင္စခန္းတြင္ စႏၵာထြန္း (၁ရ) လက္ေဆးကန္တြင္ လက္ေဆးေနစဥ္။ 

©UNICEF Myanmar/2018/Nyan Zay Htet

သာဂရ စစ္ေရွာင္စခန္းတြင္ ဥပမာအားျဖင့္ ၂၀၁၆ ခုႏွစ္အထိ တစ္ခါသံုးအမ်ိဳးသမီးပစၥည္းမ်ား ပါဝင္သည့္ ေထာက္ပံ႔ေရး ပစၥည္းမ်ားရရိွခဲ႔သည္။ သို႔ေသာ္ အခုေတာ႔မရရွိေတာ့ပါဘူး ဟု အသက္ ၁၇ႏွစ္အရြယ္ မစႏၵာထြန္းမွေျပာသည္။ ေဇာ္မာလူး ကဲ႔သို႔ပင္ သူမသည္လည္း ၂၀၁၂ ခုႏွစ္ကတည္းက ထြက္ေျပးတိမ္းေရွာင္ျပီး ေနထိုင္ေနသူတစ္ဦးျဖစ္သည္။

သူမ၏ မိသားစုတြင္ အၾကီးဆံုးျဖစ္သည့္အတြက္ ထိုမိန္းကေလးငယ္သည္ သူမ၏ ေမြးခ်င္းမ်ားကို ေထာက္ပံ႔ႏိုင္ဖို႔ ဝင္ေငြရွာေဖြရသည့္တာဝန္ကို ထမ္းရပါသည္။ ေဒသရိွ ေက်ာက္မ်က္ထုတ္လုပ္သူေတြဆီကို ျပန္သြင္းဖို႔ ပယင္းေက်ာက္ေသြးျခင္း အလုပ္လုပ္ျပီး ရုန္းကန္ေနပါသည္။

“ကၽြန္မ ၅တန္းမွာ ေက်ာင္းထြက္လိုက္တယ္။ ကၽြန္မရဲ႕ ေမြးခ်င္းအငယ္ေတြကို အခြင့္အေရးေတြရေစခ်င္လို႔ သူတို႔ေက်ာင္းစရိတ္ကို ကာမိေအာင္ ကၽြန္မဘာမဆိုလုပ္တယ္” ဟုသူမ ေျပာသည္။

ကခ်င္ျပည္နယ္ရိွ စစ္ေရွာင္စခန္းမ်ားတြင္ ေနထိုင္ၾကသည့္ ဆယ္ေက်ာ္သက္မိန္းကေလးမ်ားႏွင့္ အမ်ိဳးသမီး အမ်ားစုအေနျဖင့္ မစႏၵာကဲ႔သို႔ တစ္ခါသံုးအမ်ိဳးသမီးလစဥ္သံုးပစၥည္း ဝယ္သူသံုးစြဲဖို႔ရုန္းကန္ၾကရသည္။ ထိုအေရးပါသည့္ ပစၥည္းပင္လွ်င္ အလြယ္တကူ မရႏိုင္ျခင္းေၾကာင့္ ရာသီလာသည့္အခ်ိန္မ်ားတြင္ သူမအေနျဖင့္ အလုပ္သြားဖို႔ခက္ခဲလွသည္။

ေနရပ္စြန္႔ခြာ ထြက္ေျပးတိမ္းေရွာင္လာသည့္ ဆယ္ေက်ာ္သက္အရြယ္မိန္းကေလးငယ္မ်ားႏွင့္ အမ်ိဳးသမီးမ်ားမွ ကခ်င္ျပည္နယ္သို႔ မၾကာမီအခိ်န္က သြားေရာက္ခဲ႔သည့္ Sunny ႏွင့္ သူမအဖြဲ႔ကို ေျပာျပသည္မွာ သူတို႔အေနျဖင့္ တစ္ခါသံုး အမ်ိဳးသမီး လစဥ္သံုးပစၥည္းမ်ားကို သေဘာက်သည္ဟုေျပာသည္။ သို႔ေသာ္ ယင္းအမ်ိဳးသမီးလစဥ္သံုးပစၥည္းမ်ားကို ျဖန္႔ျဖဴးမေပးပါက သူမတို႔အေနျဖင့္ အိမ္နီးခ်င္းမ်ားႏွင့္ ဆိုင္မ်ားကိုဆပ္ရမည့္ အေၾကြးေတြမ်ားလာပါမည္ဟုေျပာသည္။

ပိုမိုလုပ္ေဆာင္ရန္လိုအပ္

ယူနီဆက္ဦးေဆာင္သည့္ ေရ၊ ပတ္ဝန္းက်င္ႏွင့္ တစ္ကိုယ္ရည္သန္႔ရွင္းေရးအစုအဖြဲ႔အေနျဖင့္ စစ္ေရွာင္စခန္းမ်ားတြင္ ဓမၼတာ ရာသီ္္လာစဥ္ တစ္ကုိိယ္ရည္သန္႔ရွင္းေရး လုပ္ေဆာင္ႏိုင္ရန္အတြက္ အကူအညီေပးရန္ ရင္းႏွီးျမွပ္ႏွံေပးၾကရန္ လႈံ႕ေဆာ္တိုက္တြန္းလွ်က္ရိွသည္။

အဖြဲ႔အစည္းမ်ားအေနျဖင့္ အကန္႔အသတ္ျဖစ္ေနသည့္အရင္းအျမစ္မ်ားကို အသံုးျပဳလွ်က္ မိန္းကေလးငယ္မ်ားႏွင့္ အမ်ိဳးသမီးမ်ားထံသို႔ ေရာက္ရိွႏိုင္သမွ်ေရာက္ရိွေစဖို႔ နည္းလမ္းေပါင္းစံု အသံုးျပဳလွ်က္ၾကံ႔ၾက႔ံခံေဆာင္ရြက္ေနၾကရသည္။

“မႏွစ္ကေငြေၾကးအခက္အခဲမ်ားေၾကာင့္ အလြန္ခက္ခဲေနသူမ်ားထံသို႔ဦးတည္ျပီး အကုန္အက်အသက္သာဆံုးနည္းလမ္းျဖင့္ မိန္းကေလးငယ္မ်ားႏွင့္ အမ်ိဳးသမီးမ်ားထံသို႔ အနည္းဆံုးရိွသင့္သည့္ အရာမ်ားျဖစ္သည့္ လစဥ္သံုးပစၥည္းမ်ား ၊ အတြင္းခံမ်ားႏွင့္ ဆပ္ျပာမ်ား ပံုမွန္ေရာက္ရိွေအာင္ ေဆာင္ရြက္ေနပါတယ္။ သို႔ေသာ္ကခ်င္ျပည္နယ္အတြက္ ရန္ပံုေငြမ်ား လိုအပ္လွ်က္ရိွသည္” ဟု Sunny မွ ေျပာသည္။

ယင္းကဲ႔သို႔အေရးပါသည့္ပစၥည္းမ်ားသာမက ကိုယ္ေရးကိုယ္တာလံုျခံဳမွဳအျပည့္ရိွေစဖို႔ ေရခ်ိဳးခန္းမ်ားႏွင့္ အိမ္သာမ်ား တည္ေဆာက္ျခင္း ေဆာင္ရြက္ပါသည္။ အိမ္သာမ်ားတြင္ မီးလံုးမ်ား တပ္ဆင္ေပးသည္သာမက စခန္းတစ္ခုလံုးတြင္လည္း တပ္ဆင္ေပးပါသည္။ စာသင္ေက်ာင္းမ်ားႏွင့္ ခိုလွံဳရာေနရာပံုစံမ်ားကို မိန္းကေလးငယ္မ်ားႏွင့္ အမ်ိဳးသမီးမ်ားအတြက္ သီးျခားေနရာမ်ား ဖန္တီးေပးျခင္းတို႔သည္ အေရးၾကီးသည့္ လုပ္ေဆာင္ခ်က္မ်ုားျဖစ္သည္။ WASH အစုအဖြဲ႔အေနျဖင့္ ကာကြယ္ေစာင္႔ေရွာက္ေရးႏွင့္ ယခုအခါ ပညာေရး၊ က်န္းမာေရးႏွင့္ ယာယီေနရာတည္ေဆာက္ျခင္းစသည့္ အဖဲြ႔မ်ားႏွင့္ ပူးေပါင္းလွ်က္ ရာသီေသြးေပၚစဥ္ တစ္ကို္ယ္ရည္သန္႔ရွင္းေရးႏွင့္ ဆိုင္သည့္ ေဆာင္ရြက္ခ်က္မ်ား က်ယ္က်ယ္ျပန္႔ျပန္႔ လုပ္ေဆာင္ႏိုင္ရန္ပူးေပါင္းထားပါသည္ဟု Sunnyမွေျပာသည္။ သူမသည္ Cash working group အဖြဲ႔ႏွင့္လည္း ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္လွ်က္ရိွပါသည္။

ကံေကာင္းေသာေန႔တစ္ေန႔

သာဂရ စစ္ေရွာင္စခန္းတြင္ ရာသီေသြးေပၚစဥ္တစ္ကိုယ္ရည္သန္႔ရွင္းကို စီမံေဆာင္ရြက္ျခင္းအေၾကာင္းအသိပညာေပးေဆြးေႏြးပြဲတြင္ ယူနီဆက္ ႏွင့္ မိတ္ဖက္အဖြဲ႔မ်ားမွ လစဥ္သံုးဂြမ္းထုတ္မ်ားႏွင့္ အတြင္းခံမ်ားျဖန္႔ေဝေပးစဥ္။
@UNICEF Myanmar/2018/Nyan Zay Htet

ယေန႔သည္ စႏၵာထြန္းႏွင့္ ေဇာ္မာလူးတို႔အတြက္ ကံေကာင္းေသာေန႔တစ္ေန႔ျဖစ္သည္။ တစ္ခါသံုး လစဥ္သံုးပစၥည္းမ်ား၊ အတြင္းခံမ်ား ရရိွသည္သာမက ရာသီလာစဥ္ တစ္ကိုယ္ရည္သန္႔ရွင္းေရးအေၾကာင္းကို သင္ယူႏိုင္ခဲ႔သည္။

“ကၽြန္မအေမႏွင့္ အေဒၚေတြကေတာ႔နည္းနည္းေျပာျပပါတယ္။ သို႔ေသာ္ ဒီမွာသင္ယူလိုက္ရတဲ႔ အခ်က္ေတြ ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားကို မၾကားဖူးပါ။” ဟု ေဇာ္မာလူးကေျပာသည္။

ကခ်င္ျပည္နယ္တြင္ ေရႏွင့္ သန္႔ရွင္းေရးလုပ္ေဆာင္ေနသည့္အဖြဲ႔မ်ားအေနျဖင့္ တစ္လတစ္ၾကိမ္ သို႔မဟုတ္ ႏွစ္ၾကိမ္ အသိပညာေပး အစီအစဥ္မ်ား လုပ္ေဆာင္ေပးျခင္းျဖင့္ မိန္းကေလးငယ္မ်ားႏွင့္ အမ်ိဳးသမီးမ်ားအား ကူညီေပးလွ်က္ရိွသည္။ ထို႔အျပင္ အမ်ိဳးသမီးလစဥ္သံုးဂြမ္းထုတ္မ်ားကို မည္သို႔အသံုးျပဳရမည္၊ မည္သို႔စြန္႔ပစ္ရမည္ကို လက္ေတြ႔ရွင္းျပျပီး ရာသီလာစဥ္ တစ္ကိုယ္ရည္က်န္းမာေရးကို မည္သုိ႔ထိန္းသိမ္းရမည္ကို ရွင္းျပပါသည္။ ရာသီေသြးေပၚျခင္းစက္ဝန္းႏွင့္ ယင္းေၾကာင့္ အမ်ိဳးသမီးမ်ား၏ ခႏၶာကိုယ္ႏွင့္ စိတ္ခံစားမွဳအပိုင္းကို မည္သို႔အက်ိဳးသက္ေရာက္သည္ကိုလည္း အေသးစိတ္ ေဆြးေႏြးခဲ့ၾကသည္။

သူတို႔၏ ရာသီေသြးေပၚျခင္းစက္ဝန္းကိုေဆြးေႏြးဖို႔ စိတ္အေႏွာင္႔အယွက္ရိွႏိုင္ေသာ္လည္း ထုိကဲ႔သို႔ အသိပညာေပး ေဆြးေႏြးသည့္ အစီအစဥ္မ်ားသည္ မိန္းကေလးငယ္မ်ားႏွင့္ အမ်ိဳးသမီးမ်ားအတြက္ သူတို႔ေတြ႔ၾကံဳရသည့္ အခက္အခဲမ်ားကို ပြင့္ပြင့္လင္းလင္း ေဆြးေႏြးႏိုင္ဖို႔ရႏိုင္သည့္ တစ္ခုတည္းေသာအခ်ိန္အခါ ျဖစ္ပါသည္။ “ကၽြန္မ ရာသီလာတဲ႔အခ်ိန္ဆို တစ္ခါတစ္ေလ အရမ္းနာက်င္မွဳခံစားရတယ္၊ အလုပ္လုပ္ဖို႔ေတာင္ခက္ခဲပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ကၽြန္မအေဖက စိတ္ဆိုးျပီး ကၽြန္မကို အလုပ္အတင္းသြားခိုင္းတယ္။ သူကနားမလည္ဘူးေလ”ဟု စႏၵာထြန္းမွေျပာသည္။ “အခု ဒီလိုျဖစ္တာ ကၽြန္မတစ္ေယာက္တည္းမဟုတ္ဘူးဆိုတာ သိလိုက္ရတယ္။”

သာဂရ စစ္ေရွာင္စခန္းတြင္ျပဳလုပ္သည့္ ရာသီေပၚစဥ္တစ္ကိုယ္ရည္သန္႔ရွင္းေရး စီမံေဆာင္ရြက္ျခင္းအေၾကာင္းအသိပညာေပးေဆြးေႏြးပြဲျပီးေနာက္ စႏၵာထြန္းႏွင့္ ေဇာ္မာလူး တို႔ႏွစ္ေယာက္ စကားလက္ဆံုက်ေနစဥ္။ 
@UNICEF Myanmar/2018/Nyan Zay Htet 

မိန္းကေလးငယ္မ်ားႏွင့္ အမ်ိဳးသမီးမ်ားအား သူတို႔ရာသီေပၚလာစဥ္ကာလတစ္ေလွ်ာက္ လစဥ္ စိတ္လံုျခံဳျပီး ဂုဏ္သိကၡာရိွစြာ ျဖတ္သန္းႏိုင္ဖို႔ အေရးၾကီးသည့္သတင္းအခ်က္အလက္မ်ားကို ေပးသည္သာမက အသိပညာေပးအစီအစဥ္မ်ားသည္ ရပ္ရြာလူထုအေနျဖင့္လည္း အေျခအေနမ်ားတိုးတက္ေစဖို႔အတြက္ ရိုးရွင္းသည့္အဆင့္မ်ား သတ္မွတ္ေဖၚထုတ္ႏိုင္သည့္ အခြင့္အလမ္းမ်ား ရရိွေစသည္။ 

သာဂရစစ္ေရွာင္စခန္းတြင္ ျပဳလုပ္သည့္ ေဆြးေႏြးပြဲအတြင္း လစဥ္သံုးဂြမ္းမ်ားစြန္႔ပစ္ဖို႔ ပံုးမ်ားကိုအိမ္သာထဲတြင္ ထားရိွေပးထားျခင္းျဖင့္ စြန္႔ပစ္ရာတြင္ ကိုယ္ပိုင္လံုျခံဳမွဳကို ရရိွေစႏိုင္ေၾကာင္း ရပ္ရြာလူထုမွ အၾကံျပဳေဆြးေႏြးခဲ႔သည္။ ထို႔ျပင္ အိမ္သာထဲမွ အမိွဳက္မ်ားကို မည္ကဲ႔သို႔သိမ္းဆည္းျပီး တစ္ပတ္တစ္ခါ အမွိဳက္သိမ္းကားျဖင့္ ယူေလ႔ရိွသည့္ စုေပါင္းအမိွဳက္ကန္သို႔ မည္သို႔စြန္႔ပစ္မည္တို႔ကို ေဆြးေႏြးခဲ႔ၾကသည္။ တစ္ကယ္လက္ေတြ႔လုပ္ေဆာင္ဖို႔ ဆိုသည္မွာ အလြန္ အလွမ္းေဝးေနေသာ္ျငားလည္း အျပန္အလွန္ေဆြးေႏြးမွဳမ်ားကိုျဖင့္ စတင္ႏိုင္ခဲ႔သည္။