ရခိုင္ျပည္နယ္၊ က်င္နီျပင္စခန္းရိွ အမ်ားသံုးေရဘံုဘိုင္မ်ားသည္ အမ်ိဳးသမီးမ်ားအတြက္ ေရႏွင့္ပက္သက္သည့္ ဝန္ထုတ္ဝန္ပိုးမ်ားကို အဆံုးသတ္ေစခဲ့

ျမန္မာႏိုင္ငံ၊ ရခိုင္ျပည္နယ္တြင္ ၂၀၁၂ခုႏွစ္က ျဖစ္ပြားခဲ႔သည့္ ဘာသာေရးပဋိပကၡေၾကာင္႔ ရခိုင္ျပည္နယ္ရိွ မြတ္ဆလင္လူမႈအသိုက္အဝန္းမွ လူေပါင္း ၁၂၉၀၀၀ခန္႔ ေနအိမ္စြန္႔ခြာ ထြက္ေျပးခဲ႔ၾကပါသည္။ တစ္ခ်ိဳ႕ေသာျဖစ္ရပ္မ်ားတြင္ တစ္ရြာလံုးကို ျပည္တြင္းေရႊ႔ေျပာင္း ေနထိုင္သူမ်ားအျဖစ္  ျပႊတ္ၾကပ္ေနသည့္ စခန္းမ်ားသို႔ ေျပာင္းေရႊ႕ေနရာခ်ထားခဲ႔ပါသည္။ ေပါက္ေတာျမိဳ႕နယ္ရိွ စူလီဖရန္ ေက်းရြာသည္ တစ္ခုအပါအဝင္ျဖစ္ပါသည္။

ရခိုင္ျပည္နယ္ရိွ က်င္နီျပင္ဒုကၡသည္စခန္းရိွ ေရဘံုဘိုင္မ်ားမွ တစ္ခုတြင္ အမ်ိဳးသမီးႏွင့္ ကေလးငယ္မ်ားေရခပ္ယူေနၾကပံု။
©UNICEF Myanmar/2017/Kris Cahyanto

၅ႏွစ္ၾကာၿပီးသည့္တိုင္ ေရြ႕ေျပာင္းေနထိုင္သည့္လူေပါင္း ၅၉၃၆ ဦးေက်ာ္ သည္ ႀကိမ္နီပ်င္စခန္းတြင္ ဆက္လက္ေနထိုင္ၾကဆဲျဖစ္ပါသည္။ က်င္နီျပင္စခန္းသည္ ရခိုင္ေက်းရြာမ်ားအျပင္ အျခားေသာစခန္းမ်ားႏွင့္ အလွမ္းကြာေဝးျပီး သြားေရာက္ရန္ ခက္ခဲသည့္ ေနရာတစ္ခုျဖစ္ပါသည္။ က်န္းမာေရးႏွင့္ ပညာေရးဝန္ေဆာင္မႈမ်ားခ်ိဳ႕တဲ႔ျပီး ေစ်းမ်ားႏွင့္ အလွမ္းကြာေဝးသည့္ ေနရာျဖစ္ကာ အျပည္ျပည္ဆိုင္ရာ အကူအညီေပးေရး အဖြဲ႔အစည္းမ်ားသာလွ်င္ ကူညီပံ႔ပိုးလွ်က္ရိွသည့္ ေနရာျဖစ္ပါသည္။

ပူျပင္းေျခာက္ေသြ႔သည့္ ေမလ ေရာက္တိုင္း ထိုစခန္းရိွ အမ်ိဳးသမီးမ်ားအတြက္ ခက္ခဲပင္ပန္းမွဳမ်ား ရုတ္ခ်ည္းျမွင့္တက္လာပါသည္။ စခန္း ပတ္လည္ရိွ ေရကန္အမ်ားအျပား ခန္းေျခာက္သြားျပီး အမ်ိဳးသမီးမ်ားအေနျဖင့္ ေရရရိွႏိုင္သည့္ အနီးဆံုးေရကန္သို႔ ေရာက္ရိွဖို႔ မိနစ္ ၃၀ေက်ာ္ လမ္းေလွ်ာက္ရသည္။ ထို ေရရႏိုင္သည့္ ေရတြင္းမ်ားပင္လွ်င္ ေရအနည္းငယ္သာ ရိွပါသည္။ ထို႔အတြက္ သူတို႔ယူလာသည့္ သြပ္ေရခရားအိုး အျပည့္ ခတ္လိုက္သည့္အခါ ေရႏွင့္အတူ ရြံ႔ႏြံႏွင့္သဲမ်ား မၾကာခဏဆိုသလို ပါလာစျမဲျဖစ္ပါသည္။ ေရတစ္ခါခပ္လွ်င္ လူတစ္ကိုယ္အတြက္သာ သယ္ေဆာင္ႏိုင္သည့္အတြက္ မိသားစုတစ္စုလံုးအတြက္မူ ပူျပင္းလွသည့္ ေနပူဒဏ္ေအာက္တြင္ တစ္ရက္လွ်င္ အေခါက္ေပါင္းမ်ားစြာ ခရီးႏွင္ၾကရပါသည္။

“ေရ၊ အခ်ိန္နဲ႔ စြမ္းအင္ေတြကို ေခၽြတာဖို႔  အမ်ိဳးသမီးေတြနဲ႔ ကေလး အမ်ားစု ေရမခ်ိဳးၾကဘူး” ဟု ယူနီဆက္ ရခိုင္ျပည္နယ္ရံုးရိွ ေရ၊ ပတ္ဝန္းက်င္သန္႔ရွင္းေရးႏွင့္ တစ္ကိုယ္ရည္သန္႔ရွင္းေရး (WASH)ဆိုင္ရာ ကၽြမ္းက်င္ပညာရွင္ Basilius Kris Cahyantoမွ ေျပာသည္။ “သူတို႔ရဲ႕ အေရျပားေတြဟာ အနီေရာင္ျဖစ္လာျပီး ယားယံလာၾကတယ္။ ေရမလံုေလာက္တဲ့အတြက္ သူတို႔ကို လစဥ္ျဖန္႔ေဝေပးေနတဲ့ တစ္ကိုယ္ရည္သန္႔ရွင္းေရး အသံုးအေဆာင္ပစၥည္းေတြထဲက    ဆပ္ျပာကို မသံုးႏိုင္ၾကဘူး” ဟုေျပာသည္။

သို႔ေသာ္ ၂၀၁၇ခုႏွစ္ ေဖေဖာ္ဝါရီလတြင္ ယူနီဆက္ႏွင့္ ဒန္းနစ္ရွ္ဒုကၡသည္မ်ားဆိုင္ရာေကာင္စီတို႔ ပူးေပါင္းလွ်က္ စခန္းအလယ္ဗဟိုတြင္ ေရဘံုဘိုင္ႏွစ္ခုကို တည္ေဆာက္ခဲ႔ပါသည္။ ရိုးရွင္းေသာ္လည္း ဘဝေတြကိုေျပာင္းလဲသြားေစသည့္ ထို ဘံုဘိုင္မ်ားသည္ စခန္းရိွ လူမ်ားကို သန္႔ရွင္းသည့္ေရမ်ား ပံ႔ပိုးေပးလွ်က္ရိွပါသည္။
စခန္းရိွ ေရေပးေဝးေရးလုပ္သားမ်ားျဖင့္ ဖြဲ႔ထားသည့္ အဖြဲ႔သည္ ျပန္လည္ျပဳျပင္ထားသည့္ ေရကန္ၾကီးမွ ကလိုရင္းထည့္ထားသည့္ ေရကန္မ်ားဆီသို႔  တစ္ေန႔လွ်င္ေလးၾကိမ္ ေရကိုတြန္းပို႔ ေမာင္းႏွင္ၾကပါသည္။ ဘံုဘိုင္မ်ားဆီသို႔ မျဖန္႔ျဖဴးမီွ ေရကို သန္႔စင္ၾကပါသည္။ ယခုအခါ ေမလတြင္ ေရကန္ရိွေရမ်ား ခန္းေျခာက္သြားေသာ္လည္း ေရျဖန္႔ျဖဴးေရးအဖဲြ႔သည္ စခန္းႏွင့္ အနည္းငယ္ ကြာေဝးသည့္ ေရကန္မ်ားမွ ေရကို တြန္းပို႔ေပးျခင္းျဖင့္ ျပန္လည္ျဖည့္တင္းႏိုင္ၾကၿပီျဖစ္သည္။

ရခိုင္ျပည္နယ္ရိွ က်င္နီျပင္ ဒုကၡသည္စခန္းတြင္ အမ်ိဳးသမီးႏွင့္ ကေလးငယ္မ်ား ေရျပည့္ေနသည့္ ေရခရားအိုးမ်ားကို သူတို႔ေနထိုင္သည့္
ရြက္ျဖင္တဲမ်ားသို႔သယ္သူလာစဥ္။ 
©UNICEF Myanmar/2017/Myo Thame

ယခုအခါ စူလီဖရန္ေက်းရြာမွ အမ်ိဳးသမီးမ်ားသည္ ယာယီတဲစခန္းမ်ားမွ  မိနစ္အနည္းငယ္ လမ္းေလွ်ာက္လွ်င္ေရာက္ႏိုင္သည့္ ေရဘံုဘိုင္မွ ေရကို အလြယ္တကူ သြားေရာက္ ခပ္ယူႏိုင္ျပီျဖစ္သည္။ “သူတို႔ေတြရဲ႕တစ္ကိုယ္ရည္သန္႔ရွင္းမွဳကို စြန္႔လႊတ္ဖို႔မလိုေတာ႔သလို ပူေလာင္ျပင္းျပတဲ့ ေနေရာင္ေအာက္မွာ ေရသြားခပ္ရသည့္ အခ်ိန္ေတြ ကုန္ဆံုးဖို႔ မလိုအပ္ေတာ႔ဘူး” ဟု Cahyanto ကရွင္းျပသည္။ “ခရားအိုးထဲက ေရေတြကို သူတို႔ရဲ႕ ရြက္ဖ်င္တဲ အတြင္းမွာရိွတဲ႔ ပလက္စတစ္ေရပုံးၾကီးထဲကို သြန္လိုက္ၾကတယ္။ ျပီးေတာ႔ ေရပံုးကို အဖံုးျပန္ဖံုးလိုက္တယ္။ ျပီးေတာ႔ ေရထပ္ခပ္ဖို႔ ေရဘံုဘိုင္ဆီကိုျပန္သြားၾကတယ္”ဟုေျပာသည္။

ေရေပးေဝေရးအဖဲြ႔မွ အဖြဲ႔ဝင္ႏွစ္ဦးသည္ ေရဘံုဘိုင္တစ္ခုခ်င္းဆီကို ေရအေလအလြင့္မျဖစ္ေစဖို႔ ေစာင္႔ၾကည့္စစ္ေဆးရပါသည္။ ေရကရားအိုးပင္႔တင္ဖို႔အတြက္ အမ်ိဳးသမီးမ်ားကို ကူညီေပးရသလို ငယ္ရြယ္သူေတြအတြက္လည္း သူတို႔ေရခရားေတြ ေရျပည့္ေအာင္ ျဖည့္ျပီးသည့္အခါ ေရဘံုဘိုင္ေခါင္းကို ပိတ္ေပးရသည့္ အလုပ္ကို ကူညီေပးရပါသည္။ နံနက္ေစာေစာအခ်ိန္မွစ၍ ေနျမင့္သည့္အခ်ိန္မတိုင္မီွ  ေရဘံုဘိုင္တြင္ ေရလာခပ္သည့္သူမ်ားျဖင့္ စည္းကားလွ်က္ရိွပါသည္။

ယူနီဆက္ႏွင့္ ၎၏မိတ္ဖက္အစိုးရအဖြဲ႔အစည္းျဖစ္သည့္ ေက်းလက္ေဒသဖြံ႔ျဖိဳးေရး ဦးစီးဌာန တို႔သည္ မိုးတြင္းကာလအတြင္း ေရပိုမိုရယူသံုးစြဲႏိုင္ဖို႔ ေရကန္သံုးခုကို တည္ေဆာက္လွ်က္ရိွသည့္အျပင္ စခန္းတြင္ ေရလံုေလာက္ေစဖုိ႔ တိုးျမွင့္လုပ္ေဆာင္ေနပါသည္။ ရခိုင္ျပည္နယ္ရိွ ဒုကၡသည္စခန္းမ်ားတြင္ ယူနီဆက္အေနျဖင့္ ကေလးသူငယ္မ်ားႏွင့္ သူတို႔၏မိသားစုမ်ားအတြက္ သန္႔ရွင္းေသာေရပိုမိုရရိွသံုးစြဲႏိုင္ဖို႔ ေရကို စုေဆာင္း၊ သိမ္းဆည္း၊ ျဖန္႔ျဖဴးေသာစနစ္ကို တည္ေဆာက္ႏိုင္ဖို႔ ရည္ရြယ္ထားပါသည္။