ရီွးမားအစၥလမ္၊ ဆက္သြယ္ေရးဆိုင္ရာ ကၽြမ္းက်င္သူ၊ EAPRO
ျမန္မာႏိုင္ငံ၏ ရခိုင္ျပည္နယ္အေနာက္ပိုင္းေဒသသည္ ဆင္းရဲႏြမ္းပါးဆံုးေဒသတစ္ခုျဖစ္ျပီး အထီးက်န္တည္ရိွေနသည့္ ေနရာတစ္ခုလည္းျဖစ္သည့္အတြက္ တစ္ခါတစ္ရံ ကေလးမ်ား၏ ပညာေရးကို ထိခိုက္ေစပါသည္။ မိသားစုမ်ားအေနျဖင့္ သူတို႔၏ ကေလးမ်ားကို ေက်ာင္းပို႔ရန္ ကုန္က်စရိတ္အတြက္ ၾကိဳးပမ္းၾကရသည္။ ထို႔အတြက္ေၾကာင္႔ ေက်ာင္းထြက္ႏွဳန္းအလြန္ျမင္႔မားပါသည္။ အလားတူ ေက်ာင္းသံုးပစၥည္းမ်ား လံုေလာက္မွဳမရိွျခင္းႏွင့္ ျပည္နယ္တစ္လႊား အရည္အခ်င္းျပည့္စံုသည့္ ဆရာ၊ဆရာမမ်ား ေလ်ာ႔နည္းလာျခင္းေၾကာင့္ ၃၀%ေသာ ကေလးမ်ားသည္ မူလတန္းေက်ာင္းမ်ားတြင္ ေက်ာင္းအပ္ႏွံမွဳ မလုပ္ၾကသည့္အတြက္ အဆင့္ျမင့္ပညာသင္ယူႏိုင္သည့္ နည္းလမ္းမ်ားသည္ စိုးရိိမ္ဖြယ္ရာေကာင္းေအာင္ကို နည္းပါးလာေနပါသည္။
မၾကာခဏျဖစ္ပြားေနသည့္ သဘာဝေဘးအႏၲရာယ္မ်ားႏွင့္ လူ႔အသိုက္အဝန္းႏွစ္ခုၾကား အဖန္တစ္လဲလဲ ျဖစ္ပြားေနသည့္ အၾကမ္းဖက္မွဳမ်ားႏွင့္ ပဋိပကၡမ်ားသည္လည္း ပညာေရးကို ထိခိုက္ပ်က္စီးေစပါသည္။ ဆိုလိုသည္မွာ ၂၀၁၄ခုႏွစ္ သန္းေခါင္းစာရင္းအရ ယေန႔အခ်ိန္အခါ ရခိုင္ျပည္နယ္တြင္ စာမတတ္သည့္ လူဦးေရႏွဳန္းသည္ တစ္ႏိုင္ငံလံုးပ်မ္းမွ်ႏွဳန္းထက္ ၅၀% ျမင့္မားေနသည္ကို ဆိုလိုပါသည္။
မၾကာခဏျဖစ္ပြားေနသည့္ သဘာဝေဘးအႏၲရာယ္မ်ားႏွင့္ လူ႔အသိုက္အဝန္းႏွစ္ခုၾကား အဖန္တစ္လဲလဲ ျဖစ္ပြားေနသည့္ အၾကမ္းဖက္မွဳမ်ားႏွင့္ ပဋိပကၡမ်ားသည္လည္း ပညာေရးကို ထိခိုက္ပ်က္စီးေစပါသည္။ ဆိုလိုသည္မွာ ၂၀၁၄ခုႏွစ္ သန္းေခါင္းစာရင္းအရ ယေန႔အခ်ိန္အခါ ရခိုင္ျပည္နယ္တြင္ စာမတတ္သည့္ လူဦးေရႏွဳန္းသည္ တစ္ႏိုင္ငံလံုးပ်မ္းမွ်ႏွဳန္းထက္ ၅၀% ျမင့္မားေနသည္ကို ဆိုလိုပါသည္။
စိန္ေခၚမဳွမ်ားလည္း အမ်ိဳးအစားစံုလင္လွပါသည္။ အထူးသျဖင့္ ေနာက္ဆံုးျဖစ္ပြားခဲ႔သည့္ ရခိုင္ျပည္နယ္ေျမာက္ပိုင္း အၾကမ္းဖက္မွဳေၾကာင့္ ကေလးမ်ားအပါအဝင္ လူအမ်ားအျပား ေနရပ္စြန္႔ခြာ ထြက္ေျပးေနၾကပါသည္။ ယခုကဲ႔သို႔စိန္ေခၚမွဳ အေျခအေနမ်ားရိွသည့္တိုင္ ျပည္နယ္တစ္လႊားရိွ ကေလးမ်ား အားလံုးအတြက္ ပညာေရးမွတစ္ဆင့္ ေတာက္ပသည့္အနာဂတ္တစ္ခုကို ဖန္တီးဖို႔အခြင့္အလမ္းမ်ား ရိွေနဆဲျဖစ္ပါသည္။
မိတ္ဖက္အဖဲြ႔အစည္းမ်ားႏွင့္ ပူးေပါင္းျပီး အႏၲရာယ္က်ေရာက္ရန္ အလြယ္ဆံုးေသာ ကေလးမ်ားအတြက္ ပ်က္ဆီးေနသည့္ စာသင္ေက်ာင္းမ်ားအား ျပန္လည္ျပင္ဆင္မြမ္းမံေပးျခင္းမွသည္ ေက်ာင္းျပင္ပ ပညာေရးအစီအစဥ္မ်ားကို ပံ႔ပိုးေပးျခင္းမ်ား စသည့္ ကူညီေဆာင္ရြက္မွဳမ်ားကို ယူနီဆက္အေနျဖင့္ ရခိုင္ျပည္နယ္အတြင္းရိွ ကေလးမ်ားအားလံုးအတြက္ အရည္အေသြးရိွပညာေရးကို သင္ယူရရိွေစဖို႔ အပတ္တကုတ္ ၾကိဳးပမ္းေဆာင္ရြက္လွ်က္ရိွပါသည္။
စာသင္ေက်ာင္းျပင္ဆင္မြမ္းမံေပးျခင္း
ပု႑ားကၽြန္းျမိဳ႕နယ္ရိွ ကြမ္းေတာင္ အမွတ္(၁) အေျခခံပညာေရးမူလတန္းေက်ာင္းရိွ စာသင္ခန္းမ်ား၊ အိမ္သာမ်ားႏွင့္ လက္ေဆးေၾကာသန္႔စင္ အသံုးအေဆာင္ပစၥည္းမ်ားသည္ ဆိုင္ကလံုး ကိုမန္ေၾကာင့္ ပ်က္ဆီးသြားခဲ႔ျပီး ဧရာဝတီတိုင္း၊ ပဲခူးတိုင္း၊ ခ်င္းျပည္နယ္၊ ရခိုင္ျပည္နယ္၊ မေကြးတိုင္းႏွင့္ စစ္ကိုင္းတိုင္းေဒသၾကီးမ်ားတြင္ ထိခိုက္မွဳမ်ားရိွခဲ႔ကာ ေရလႊမ္းမိုးမွဳမ်ားပါ ျဖစ္ေပၚခဲ႔ပါသည္။ ယခုအခါ ယင္း ကြမ္းေတာင္ အမွတ္(၁) အေျခခံပညာေရးမူလတန္းေက်ာင္းသည္ ဂ်ပန္ႏိုင္ငံအစိုးရ၏ အေထာက္အပံ႔ျဖင့္ ထိခိုက္ပ်က္စီးခဲ႔သည္ ေဒသမ်ားကို ျပန္လည္ထူေထာင္ေပးသည့္ လုပ္ငန္းတစ္ခုအေနျဖင့္ ေက်ာင္းေပါင္း ၇၈ ေက်ာင္းကို ျပန္လည္ျပင္ဆင္မြမ္းမံျခင္းအစီအစဥ္တြင္ တစ္ခုအပါအဝင္ျဖစ္ျပီး အလံုးစံု ျပင္ဆင္မြမ္းမံျခင္း ျပီးေျမာက္ခဲ႔ပါသည္။
©UNICEF Myanmar/2017/Khine Zar Mon
ရခိုင္ျပည္နယ္ ပု႑ားကၽြန္းျမိဳ႕နယ္ရိွ ကြမ္းေတာင္ အမွတ္ (၁) အေျခခံပညာေရးမူလတန္းေက်ာင္းရိွတပည့္မ်ား
|
အသက္ ၄၈ ႏွစ္ရိွ ဦးခင္ေမာင္ေအးသည္ ယင္းေက်ာင္းတြင္ ၂၀၀၆ ခုႏွစ္မွစ၍ ေက်ာင္းအုပ္ၾကီး တစ္ဦးအျဖစ္ တာဝန္ထမ္းေဆာင္ခဲ႔ျပီး ေက်ာင္းပတ္ဝန္းက်င္ေကာင္းတစ္ခုရရိွသည့္အတြက္ ဝမ္းေျမာက္လွ်က္ရိွပါသည္။ ထိုေက်ာင္းတြင္ ေဒသခံဆရာမ ေလးဦးရိွျပီး အသက္၅ႏွစ္မွ ၁၀ႏွစ္အၾကား ကေလးငယ္ ၂၀၂ဦး တက္ေရာက္ သင္ၾကားလွ်က္ရိွပါသည္။
“ကေလးေတြအရမ္းေပ်ာ္ၾကတယ္။ ေက်ာင္းပတ္ဝန္းက်င္အသစ္မွာ သူတို႔ေလးေတြ စာသင္ယူဖို႔ စိတ္အား တက္ၾကြေနၾကတာေတြကို ကၽြန္ေတာ္ေတြ႔ေနရတယ္။ ကၽြန္ေတာ္တို႔ကံေကာင္းတာက ေက်ာင္းပိတ္ရက္မွာ ေက်ာင္းျပင္ဆင္မြမ္းမံျခင္းကို အျပီးသတ္လုပ္ႏိုင္တဲ႔အတြက္ ကေလးေတြအတြက္ စာသင္ၾကားမွဳကို အေႏွာက္အယွက္မျဖစ္ေစပါဘူး” ဟု ေက်ာင္းအုပ္ၾကီးမွ ေျပာသည္။
ဦးခင္ေမာင္ေအးသည္ ထိုရြာမွာပင္ေနထိုင္ျပီး အိမ္ေထာင္စုေပါင္း (၇၀၀)ေနထိုင္ၾကပါသည္။ ရြာမွာရိွသည့္ ကေလးမိဘမ်ားသည္ ေတာင္ယာလုပ္သားအျဖစ္ အသက္ေမြးၾကျပီး ဝင္ေငြပံုမွန္မရိွၾကပါ၊ တစ္ခါတစ္ရံ သူတို႔ကေလးေတြကို ေကၽြးေမြးဖို႔ေငြလံုေလာက္မႈမရိွၾကေပ။
သူ႔တြင္ အသက္ ၁၃ႏွစ္မွု ၂၈ႏွစ္အၾကား ကေလး ၄ ဦးရိွျပီး (ေယာက်ၤားေလးသံုးဦး ႏွင့္ မိန္းကေလးတစ္ဦး) သံုးဦးသည္ တကၠသိုလ္တြင္ တက္ေရာက္ပညာသင္ၾကားေနပါသည္။ သူ႔တပည့္မ်ားကိုလည္း အဲ့သည့္လို ျဖစ္ေစခ်င္ပါသည္။ ဦးခင္ေမာင္ေအးတစ္ေယာက္ကေတာ႔ ျပံဳးျပီး ဂုဏ္ယူဝင္႔ၾကြားစြာျဖင့္ သားအငယ္ဆံုး ကေတာ႔ သူ႔ကဲ႔သို႔ ေက်ာင္းဆရာလုပ္ခ်င္သည္ဟုေျပာေၾကာင္း ကၽြန္မတို႔ကို ေျပာျပပါသည္။
“တပည့္ေတြအတြက္ ကၽြန္ေတာ္႔မွာ ေမွ်ာ္လင့္ခ်က္ေတြအေျမာက္အျမားရိွပါတယ္၊ သို႔ေသာ္ သူတို႔အားလံုးကို ေက်ာင္းျပီးေအာင္တက္ေစခ်င္ပါသည္၊ ဒါမွသာ တာဝန္ေက်တဲ႔ ႏိုင္ငံသားေကာင္းတစ္ေယာက္ျဖစ္လာျပီး ရြာရဲ႕ဖြံ႔ျဖိဳးတိုးတက္ေရးကို ကူညီေဆာင္ရြက္ေပးႏိုင္မွာျဖစ္တယ္” ဟုသူကေျပာသည္။
“ကေလးေတြအရမ္းေပ်ာ္ၾကတယ္။ ေက်ာင္းပတ္ဝန္းက်င္အသစ္မွာ သူတို႔ေလးေတြ စာသင္ယူဖို႔ စိတ္အား တက္ၾကြေနၾကတာေတြကို ကၽြန္ေတာ္ေတြ႔ေနရတယ္။ ကၽြန္ေတာ္တို႔ကံေကာင္းတာက ေက်ာင္းပိတ္ရက္မွာ ေက်ာင္းျပင္ဆင္မြမ္းမံျခင္းကို အျပီးသတ္လုပ္ႏိုင္တဲ႔အတြက္ ကေလးေတြအတြက္ စာသင္ၾကားမွဳကို အေႏွာက္အယွက္မျဖစ္ေစပါဘူး” ဟု ေက်ာင္းအုပ္ၾကီးမွ ေျပာသည္။
ဦးခင္ေမာင္ေအးသည္ ထိုရြာမွာပင္ေနထိုင္ျပီး အိမ္ေထာင္စုေပါင္း (၇၀၀)ေနထိုင္ၾကပါသည္။ ရြာမွာရိွသည့္ ကေလးမိဘမ်ားသည္ ေတာင္ယာလုပ္သားအျဖစ္ အသက္ေမြးၾကျပီး ဝင္ေငြပံုမွန္မရိွၾကပါ၊ တစ္ခါတစ္ရံ သူတို႔ကေလးေတြကို ေကၽြးေမြးဖို႔ေငြလံုေလာက္မႈမရိွၾကေပ။
သူ႔တြင္ အသက္ ၁၃ႏွစ္မွု ၂၈ႏွစ္အၾကား ကေလး ၄ ဦးရိွျပီး (ေယာက်ၤားေလးသံုးဦး ႏွင့္ မိန္းကေလးတစ္ဦး) သံုးဦးသည္ တကၠသိုလ္တြင္ တက္ေရာက္ပညာသင္ၾကားေနပါသည္။ သူ႔တပည့္မ်ားကိုလည္း အဲ့သည့္လို ျဖစ္ေစခ်င္ပါသည္။ ဦးခင္ေမာင္ေအးတစ္ေယာက္ကေတာ႔ ျပံဳးျပီး ဂုဏ္ယူဝင္႔ၾကြားစြာျဖင့္ သားအငယ္ဆံုး ကေတာ႔ သူ႔ကဲ႔သို႔ ေက်ာင္းဆရာလုပ္ခ်င္သည္ဟုေျပာေၾကာင္း ကၽြန္မတို႔ကို ေျပာျပပါသည္။
“တပည့္ေတြအတြက္ ကၽြန္ေတာ္႔မွာ ေမွ်ာ္လင့္ခ်က္ေတြအေျမာက္အျမားရိွပါတယ္၊ သို႔ေသာ္ သူတို႔အားလံုးကို ေက်ာင္းျပီးေအာင္တက္ေစခ်င္ပါသည္၊ ဒါမွသာ တာဝန္ေက်တဲ႔ ႏိုင္ငံသားေကာင္းတစ္ေယာက္ျဖစ္လာျပီး ရြာရဲ႕ဖြံ႔ျဖိဳးတိုးတက္ေရးကို ကူညီေဆာင္ရြက္ေပးႏိုင္မွာျဖစ္တယ္” ဟုသူကေျပာသည္။
စစ္ေတြၿမိဳ ႔ရိွ ဒုကၡသည္စခန္းမ်ားအတြင္းမွ ယာယီစာသင္ခန္း
ယေန႔အခ်ိန္အခါတြင္ ၂၀၁၂ခုႏွစ္ ရခိုင္ျပည္နယ္အလယ္ပိုင္းတြင္ လူ႔အဖြဲ႔အစည္းႏွစ္ခုအၾကား ျဖစ္ပြားခဲ႔သည့္ အၾကမ္းဖက္မွဳမ်ားေၾကာင့္ ဒုကၡသည္စခန္းမ်ားတြင္ ထြက္ေျပးတိမ္းေရွာင္လာသည့္ မြတ္စလင္ဒုကၡသည္ ၁၂၉၀၀၀ နီးပါးရိွပါသည္။ ယင္း ဒုကၡသည္စခန္းမ်ားမွ တစ္ခုျဖစ္သည့္ ေဆးသမားၾကီးစခန္းတြင္ လူေပါင္း ၁၃၀၀၀ခန္႔ ေနထိုင္လွ်က္ရိွပါသည္။
ယူနီဆက္ႏွင့္ Plan International အဖြဲ႔တို႔၏ ပံ႔ပိုးမွဳျဖင့္ ဖြင့္လွစ္ထားသည့္ ယာယီစာသင္ခန္းတြင္ အသက္ ၁၃ႏွစ္အရြယ္ ကေလးႏွစ္ဦးမွ ပညာေရးသည္ သူတို႔အတြက္ အေရးပါေၾကာင္းရွင္းျပခဲ႔ပါသည္။ သူတို႔ ႏွစ္ဦးသည္ စစ္ေတြျမိဳ႕ေပၚမွ တိမ္းေရွာင္လာသူမ်ားျဖစ္ျပီး ဒုကၡသည္စခန္းတြင္ေနထိုင္ေနသည္မွာ ၅ႏွစ္ရိွခဲ႔ျပီးျဖစ္သည္။
သူဇာသိန္းတြင္ အသက္ ၂ႏွစ္မွ ၂၇ႏွစ္အၾကား အစ္ကိုႏွင့္ အစ္မ ကိုးေယာက္ရိွပါသည္။ သူမဖခင္သည္ စခန္းရိွ အစိုးရမဟုတ္ေသာအဖဲြ႔အစည္းတစ္ခုတြင္ လံုျခံဳေရးဝန္ထမ္းတစ္ဦးျဖစ္ျပီး မိခင္သည္ အိမ္ေထာင္ရွင္မတစ္ဦး ျဖစ္ပါသည္။
သူမ ေက်ာင္းမတက္ေတာ႔သည့္ေနာက္ပိုင္း သူမမိခင္၏ အိမ္မွဳကိစၥမ်ားကိုဝိုင္းဝန္းကူညီေပးျခင္းႏွင့္ သူငယ္ခ်င္းမ်ားႏွင့္အတူ အခ်ိန္ကို ကုန္လြန္ေစပါသည္။
“ကၽြန္မဒီကို ျပန္လာရတာၾကိဳက္ပါတယ္၊ ကၽြန္မၾကီးလာရင္ဆရာမတစ္ဦးျဖစ္ခ်င္ပါတယ္” ဟု သူဇာသိန္းက ေျပာသည္။ သူမအေနနဲ႔ အျခားကေလးေတြကို ဘယ္လိုသတင္းစကားပါးခ်င္လဲလို႔ ေမးတဲ႔အခါ သူမကရိုးရွင္းစြာျဖင့္ “သူတို႔အားလံုးကို ေက်ာင္းသြားတက္ေစခ်င္ပါတယ္၊ ဒါမွသာကၽြန္မတို႔အတူတကြ စာသင္ယူႏိုင္မွာပါ” ဟုျဖည့္စြက္ေျပာျပပါသည္။
အသက္ (၄၀)အရြယ္ သူမ၏မိခင္ ေဒၚေရႊသန္းတစ္ေယာက္ကေတာ႔ သူမ၏သမီးကို ပညာတတ္တစ္ေယာက္ ျဖစ္ေစခ်င္ပါတယ္ သို႔ေသာ္ သူမအေနနဲ႔ ေက်ာင္းစရိတ္မတတ္ႏိုင္မွာကို စိုးရိမ္လွ်က္ရိွပါသည္။
ယူနီဆက္ႏွင့္ Plan International အဖြဲ႔တို႔၏ ပံ႔ပိုးမွဳျဖင့္ ဖြင့္လွစ္ထားသည့္ ယာယီစာသင္ခန္းတြင္ အသက္ ၁၃ႏွစ္အရြယ္ ကေလးႏွစ္ဦးမွ ပညာေရးသည္ သူတို႔အတြက္ အေရးပါေၾကာင္းရွင္းျပခဲ႔ပါသည္။ သူတို႔ ႏွစ္ဦးသည္ စစ္ေတြျမိဳ႕ေပၚမွ တိမ္းေရွာင္လာသူမ်ားျဖစ္ျပီး ဒုကၡသည္စခန္းတြင္ေနထိုင္ေနသည္မွာ ၅ႏွစ္ရိွခဲ႔ျပီးျဖစ္သည္။
သူဇာသိန္းတြင္ အသက္ ၂ႏွစ္မွ ၂၇ႏွစ္အၾကား အစ္ကိုႏွင့္ အစ္မ ကိုးေယာက္ရိွပါသည္။ သူမဖခင္သည္ စခန္းရိွ အစိုးရမဟုတ္ေသာအဖဲြ႔အစည္းတစ္ခုတြင္ လံုျခံဳေရးဝန္ထမ္းတစ္ဦးျဖစ္ျပီး မိခင္သည္ အိမ္ေထာင္ရွင္မတစ္ဦး ျဖစ္ပါသည္။
သူမ ေက်ာင္းမတက္ေတာ႔သည့္ေနာက္ပိုင္း သူမမိခင္၏ အိမ္မွဳကိစၥမ်ားကိုဝိုင္းဝန္းကူညီေပးျခင္းႏွင့္ သူငယ္ခ်င္းမ်ားႏွင့္အတူ အခ်ိန္ကို ကုန္လြန္ေစပါသည္။
“ကၽြန္မဒီကို ျပန္လာရတာၾကိဳက္ပါတယ္၊ ကၽြန္မၾကီးလာရင္ဆရာမတစ္ဦးျဖစ္ခ်င္ပါတယ္” ဟု သူဇာသိန္းက ေျပာသည္။ သူမအေနနဲ႔ အျခားကေလးေတြကို ဘယ္လိုသတင္းစကားပါးခ်င္လဲလို႔ ေမးတဲ႔အခါ သူမကရိုးရွင္းစြာျဖင့္ “သူတို႔အားလံုးကို ေက်ာင္းသြားတက္ေစခ်င္ပါတယ္၊ ဒါမွသာကၽြန္မတို႔အတူတကြ စာသင္ယူႏိုင္မွာပါ” ဟုျဖည့္စြက္ေျပာျပပါသည္။
အသက္ (၄၀)အရြယ္ သူမ၏မိခင္ ေဒၚေရႊသန္းတစ္ေယာက္ကေတာ႔ သူမ၏သမီးကို ပညာတတ္တစ္ေယာက္ ျဖစ္ေစခ်င္ပါတယ္ သို႔ေသာ္ သူမအေနနဲ႔ ေက်ာင္းစရိတ္မတတ္ႏိုင္မွာကို စိုးရိမ္လွ်က္ရိွပါသည္။
အသက္ ၃၁ႏွစ္အရြယ္ ေဒၚသိန္းသိန္းေမသည္ ယာယီစာသင္ခန္းတြင္ ဆရာမတစ္ဦးျဖစ္ျပီး သင္ၾကားေနသည္မွာ တစ္ႏွစ္ၾကာျပီျဖစ္သည္။ သူမသည္ ကေလးသံုးေယာက္၊ က်ပန္းလုပ္သား တစ္ဦးျဖစ္သည့္ သူမ၏ အိမ္ေထာင္ဖက္ႏွင့္အတူ ဒုကၡသည္စခန္းတြင္ ေနထုိင္လွ်က္ရိွသည္မွာ ၅ႏွစ္ ရိွခဲ႔သည္။
“ကေလးေတြကို ေက်ာင္းျပီးေအာင္ စာေတြသင္ယူေစခ်င္ပါတယ္” ဟုေဒၚသိန္းသိန္းေမ က ေျပာသည္။
“ကေလးေတြကို ေက်ာင္းျပီးေအာင္ စာေတြသင္ယူေစခ်င္ပါတယ္” ဟုေဒၚသိန္းသိန္းေမ က ေျပာသည္။
ပညာေရးတြင္ ဒုတိယအခြင့္အေရး- စခန္းမ်ားႏွင့္ ရပ္ရြာအေျချပဳ ေက်ာင္းျပင္ပ မူလတန္းပညာေရး
မူလတန္းပညာေရးတြင္ ကမၻာ႔ေက်ာင္းအပ္ႏွံေရးဆီသို႔ ရည္မွန္းခ်က္ျပည့္မီွရန္ ထိုက္သင့္သည့္တိုးတက္မွဳ မ်ား ရရိွေနေသာ္လည္း အခ်ိဳ႕ေသာကေလးငယ္မ်ားသည္ ေက်ာင္းမအပ္ၾကေပ၊ အခ်ိဳ႕ေသာ ကေလးမ်ားက သူတို႔ပညာေရးကို ျပီးေျမာက္သည့္တိုင္ မသင္ယူႏိုင္ၾကဘဲ ေက်ာင္းထြက္ၾကရေပသည္။ ထိုကေလးမ်ားအတြက္ ပညာေရးတြင္ ဒုတိအၾကိမ္အခြင့္အလမ္းတစ္ခုအျဖစ္ ေက်ာင္းျပင္ပပညာေရးက အေထာက္အကူျပဳေပးပါသည္။
ေက်ာင္းျပင္ပ မူလတန္းပညာေရးအစီအစဥ္သည္ ၂ႏွစ္တာကာလအဆင့္မ်ားကို လႊမ္းျခံဳထားသည့္ မူလတန္းပညာေရးသင္ရိုး ျဖစ္ပါသည္။အသက္ ၁၀ႏွစ္မွ ၁၄ႏွစ္အၾကားရိွ ေက်ာင္းထြက္ထားသည့္ ကေလးငယ္မ်ား သို႔မဟုတ္ မည္သည့္အခါမွ် ေက်ာင္းအပ္ႏွံထားျခင္းမရိွသည့္ ကေလးမ်ားအတြက္ ဒုတိယေျမာက္ အခြင့္အလမ္းတစ္ခုျဖစ္ပါသည္။ ဘာသာရပ္မ်ားအေနျဖင့္ ျမန္မာ၊ အဂၤလိပ္၊ သခ်ၤာႏွင့္ အေထြေထြ ဘာသာရပ္မ်ားျဖစ္ပါသည္။ ထို႔အျပင္ ကေလးမ်ားအတြက္ ရပ္ရြာအတြင္း တက္ၾကြစြာပါဝင္ႏိုင္ေရး အားေပးမွဳမ်ားႏွင့္ ဘဝတြက္တာ ဘာသာရပ္မ်ားကိုလည္း သင္ၾကားေပးပါသည္။
ပညာေရးဝန္ၾကီးဌာန၏ ဦးေဆာင္မွဳျဖင့္ ေက်ာင္းျပင္ပပညာေရးကို ၂၀၀၈ခုႏွစ္မွစ၍ စစ္ေတြျမိဳ႕အပါအဝင္ ျမိဳ႕နယ္ေပါင္း ၅ခုတြင္ ေရွ႕ေျပးအျဖစ္ အေကာင္အထည္ေဖၚခဲ႔ပါသည္။ ယခုအခါ အစိုးရမဟုတ္ေသာ အဖြဲ႔အစည္းမ်ားႏွင့္ ပုဂၢလိကအဖြဲ႔မ်ား ပူးေပါင္းကာ ႏိုင္ငံတစ္ဝန္းျမိဳ႕နယ္ေပါင္း ၉၄ ျမိဳ႕နယ္တြင္ စင္တာေပါင္း ၅၇၃ခု အထိတိုးခ်ဲ႕ေဆာင္ရြက္ႏိုင္ခဲ႔ပါသည္။
စစ္ေတြရိွ ဒုကၡသည္စခန္းမ်ားကဲ႔သို႔ေသာ စခန္းမ်ားတြင္ ယူနီဆက္ႏွင့္ Save the Children အဖြဲ႔တို႔မွ ေက်ာင္းျပင္ပ ပညာေရးအစီအစဥ္ကို စတင္ေဆာင္ရြက္ခဲ႔ၾကပါသည္။
အသက္ ၁၁ႏွစ္အရြယ္ နီနီခင္သည္ ေဘာဒူဘ အမွတ္(၂) ဒုကၡသည္စခန္းတြင္ ေက်ာင္းျပင္ပပညာေရးတြင္ တက္ေရာက္သင္ၾကားေနသည္မွာ ၂ႏွစ္ၾကာျမင့္ခဲ႔ျပီ ျဖစ္သည္။ သူမတြင္ အသက္ (၂) ႏွစ္မွ (၁၄)ႏွစ္အၾကား အကို ႏွင့္ အစ္မ ေလးေယာက္ရိွပါသည္။ သူတို႔က လက္ရိွ စခန္းတြင္ေနထိုင္ေနသည္မွာ ၅ ႏွစ္ရိွခဲ႔ျပီ ျဖစ္သည္။ သူမအေဖသည္ လက္ခစားအလုပ္သမားတစ္ဦးျဖစ္ျပီး သူမအေမက အိမ္ေထာင္ရွင္မ တစ္ေယာက္ျဖစ္ပါသည္။ သူမသည္ အျခားေသာကေလးမ်ားကဲ႔သို႔ ေက်ာင္းဆရာမတစ္ေယာက္ျဖစ္ခ်င္ျပီး သူမႏွစ္သက္သည့္ ဘာသာရပ္မ်ားကေတာ႔ ျမန္မာစာႏွင့္ အဂၤလိပ္စာတို႔ျဖစ္ပါသည္။
ေက်ာင္းျပင္ပ မူလတန္းပညာေရးအစီအစဥ္သည္ ၂ႏွစ္တာကာလအဆင့္မ်ားကို လႊမ္းျခံဳထားသည့္ မူလတန္းပညာေရးသင္ရိုး ျဖစ္ပါသည္။အသက္ ၁၀ႏွစ္မွ ၁၄ႏွစ္အၾကားရိွ ေက်ာင္းထြက္ထားသည့္ ကေလးငယ္မ်ား သို႔မဟုတ္ မည္သည့္အခါမွ် ေက်ာင္းအပ္ႏွံထားျခင္းမရိွသည့္ ကေလးမ်ားအတြက္ ဒုတိယေျမာက္ အခြင့္အလမ္းတစ္ခုျဖစ္ပါသည္။ ဘာသာရပ္မ်ားအေနျဖင့္ ျမန္မာ၊ အဂၤလိပ္၊ သခ်ၤာႏွင့္ အေထြေထြ ဘာသာရပ္မ်ားျဖစ္ပါသည္။ ထို႔အျပင္ ကေလးမ်ားအတြက္ ရပ္ရြာအတြင္း တက္ၾကြစြာပါဝင္ႏိုင္ေရး အားေပးမွဳမ်ားႏွင့္ ဘဝတြက္တာ ဘာသာရပ္မ်ားကိုလည္း သင္ၾကားေပးပါသည္။
ပညာေရးဝန္ၾကီးဌာန၏ ဦးေဆာင္မွဳျဖင့္ ေက်ာင္းျပင္ပပညာေရးကို ၂၀၀၈ခုႏွစ္မွစ၍ စစ္ေတြျမိဳ႕အပါအဝင္ ျမိဳ႕နယ္ေပါင္း ၅ခုတြင္ ေရွ႕ေျပးအျဖစ္ အေကာင္အထည္ေဖၚခဲ႔ပါသည္။ ယခုအခါ အစိုးရမဟုတ္ေသာ အဖြဲ႔အစည္းမ်ားႏွင့္ ပုဂၢလိကအဖြဲ႔မ်ား ပူးေပါင္းကာ ႏိုင္ငံတစ္ဝန္းျမိဳ႕နယ္ေပါင္း ၉၄ ျမိဳ႕နယ္တြင္ စင္တာေပါင္း ၅၇၃ခု အထိတိုးခ်ဲ႕ေဆာင္ရြက္ႏိုင္ခဲ႔ပါသည္။
စစ္ေတြရိွ ဒုကၡသည္စခန္းမ်ားကဲ႔သို႔ေသာ စခန္းမ်ားတြင္ ယူနီဆက္ႏွင့္ Save the Children အဖြဲ႔တို႔မွ ေက်ာင္းျပင္ပ ပညာေရးအစီအစဥ္ကို စတင္ေဆာင္ရြက္ခဲ႔ၾကပါသည္။
အသက္ ၁၁ႏွစ္အရြယ္ နီနီခင္သည္ ေဘာဒူဘ အမွတ္(၂) ဒုကၡသည္စခန္းတြင္ ေက်ာင္းျပင္ပပညာေရးတြင္ တက္ေရာက္သင္ၾကားေနသည္မွာ ၂ႏွစ္ၾကာျမင့္ခဲ႔ျပီ ျဖစ္သည္။ သူမတြင္ အသက္ (၂) ႏွစ္မွ (၁၄)ႏွစ္အၾကား အကို ႏွင့္ အစ္မ ေလးေယာက္ရိွပါသည္။ သူတို႔က လက္ရိွ စခန္းတြင္ေနထိုင္ေနသည္မွာ ၅ ႏွစ္ရိွခဲ႔ျပီ ျဖစ္သည္။ သူမအေဖသည္ လက္ခစားအလုပ္သမားတစ္ဦးျဖစ္ျပီး သူမအေမက အိမ္ေထာင္ရွင္မ တစ္ေယာက္ျဖစ္ပါသည္။ သူမသည္ အျခားေသာကေလးမ်ားကဲ႔သို႔ ေက်ာင္းဆရာမတစ္ေယာက္ျဖစ္ခ်င္ျပီး သူမႏွစ္သက္သည့္ ဘာသာရပ္မ်ားကေတာ႔ ျမန္မာစာႏွင့္ အဂၤလိပ္စာတို႔ျဖစ္ပါသည္။
အသက္ (၁၃) ႏွစ္အရြယ္ကိုကိုႏိုင္သည္ မိန္းကေလး ၄ ေယာက္ရိွသည့္ မိသားစုတြင္ တစ္ဦးတည္းေသာ ေယာက်ၤားေလးျဖစ္ပါသည္။ သူ၏ဖခင္သည္ တံငါလုပ္ငန္းျဖင့္ကုန္သြယ္ျခင္းႏွင့္ သူ၏မိခင္သည္ အိမ္ေထာင္ရွင္မ တစ္ေယာက္ ျဖစ္ပါသည္။ သူသည္ ေက်ာင္းျပင္ပ မူလတန္းပညာေရးကို တက္ေရာက္ သင္ၾကားေနသည္မွာ ၂ႏွစ္ရိွျပီး ဒုကၡသည္စခန္းတြင္ေနထုိင္ေနသည္မွာ ၅ႏွစ္ရိွျပီျဖစ္ပါသည္။ သူအရြယ္ေရာက္လာလွ်င္ ဆရာဝန္ၾကီးတစ္ေယာက္ျဖစ္ခ်င္သည္ ဟုေျပာပါသည္။
ေက်ာင္းျပင္ပမူလတန္းပညာေရးအစီအစဥ္သည္ ဒုကၡသည္စခန္းတြင္ေနထိုင္သည့္ ကေလးမ်ားအတြက္ ေက်ာင္းဆက္လက္တက္ေရာက္ႏိုင္ရန္ လက္ေတြ႔က်သည့္ နည္းလမ္းတစ္ခုပင္ ျဖစ္ပါသည္။ တစ္ခ်ိန္တည္းတြင္ သူတို႔၏ရင္႔က်က္မွဳ၊ ဘဝတည္ေဆာက္မွဳႏွင့္ အနာဂတ္အတြက္ ေမွ်ာ္လင့္ခ်က္မ်ားကို ေပးစြမ္းပါသည္ဟု ေျပာျပပါသည္။
ေက်ာင္းျပင္ပမူလတန္းပညာေရးအစီအစဥ္သည္ ဒုကၡသည္စခန္းတြင္ေနထိုင္သည့္ ကေလးမ်ားအတြက္ ေက်ာင္းဆက္လက္တက္ေရာက္ႏိုင္ရန္ လက္ေတြ႔က်သည့္ နည္းလမ္းတစ္ခုပင္ ျဖစ္ပါသည္။ တစ္ခ်ိန္တည္းတြင္ သူတို႔၏ရင္႔က်က္မွဳ၊ ဘဝတည္ေဆာက္မွဳႏွင့္ အနာဂတ္အတြက္ ေမွ်ာ္လင့္ခ်က္မ်ားကို ေပးစြမ္းပါသည္ဟု ေျပာျပပါသည္။
တူညီသည့္အိမ္မက္မ်ား
မတူညီသည့္အေျခအေနမ်ားႏွင့္ ကြဲျပားျခားနားသည့္ လူ႔အဖြဲ႔အစည္းအၾကား ေနထိုင္ေနၾကသည့္ ကေလးငယ္မ်ားျဖစ္ေသာ္လည္း ယခုေဆာင္းပါးေရးသားရန္အတြက္ ကေလးမ်ားအားေမးျမန္းရာတြင္ သူတို႔တြင္ တူညီသည့္ေမွ်ာ္လင့္ခ်က္မ်ားႏွင့္ အိမ္မက္မ်ားကိုယ္စီရိွေနၾကပါသည္။ သူတို႔အေနျဖင့္ အနာဂတ္အတြက္ ပညာေရးသည္ တန္ဖိုးရိွေၾကာင္းသိျမင္ၾကပါသည္။ ထို႔အျပင္ပညာေရးသည္ ယင္းတူညီသည့္ အိမ္မက္မ်ားကို တည္ေဆာင္ရာတြင္ စြမ္းအားရိွေစျပီး ရခိုင္ျပည္နယ္အတြက္ အနာဂတ္ကို တည္ေဆာက္ရာတြင္ အတူတကြေဖၚေဆာင္ႏိုင္ရန္ျဖစ္ပါသည္။
အလွဴရွင္ႏိုင္ငံမ်ားျဖစ္သည့္ ၾသစေၾတးလ်၊ ဒိန္းမတ္၊ အီးယူ၊ ဂ်ပန္၊ နယ္သာလန္၊ ေနာ္ေဝး၊ ဆြစ္ဇာလန္၊ တူရကီ၊ ယူေက ႏွင့္ ယူအက္စ္ေအ စသည္ႏိုင္ငံမ်ား၏ပံ႔ပိုးမွဳႏွင့္အတူ ယူနီဆက္သည္ ရခိုင္ျပည္နယ္ရိွ ကေလးမ်ားအားလံုးအတြက္ လူမ်ိဳး၊ဘာသာ၊ တရားဝင္မွဳတို႔ကို မခြဲျခားဘဲ ပညာေရးကို လက္လွမ္းမီွေစဖို႔ အစိုးရႏွင့္ အရပ္ဖက္လူမွဳအဖြဲ႔အစည္းမ်ားႏွင့္ ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္လွ်က္ရိွပါသည္။
ပညာေရးမွတစ္ဆင့္ ရခိုင္ျပည္နယ္ရိွ ကေလးမ်ား သူတို႔ကိုယ္တိုင္ႏွင့္ သူတို႔၏ လူမူအသိုင္းအဝိုင္းအတြက္ ေတာက္ပသည့္ အနာဂတ္ကို တည္ေဆာက္ႏိုင္သည့္ အခြင့္အလမ္းမ်ားရိွေနၾကပါသည္။
အလွဴရွင္ႏိုင္ငံမ်ားျဖစ္သည့္ ၾသစေၾတးလ်၊ ဒိန္းမတ္၊ အီးယူ၊ ဂ်ပန္၊ နယ္သာလန္၊ ေနာ္ေဝး၊ ဆြစ္ဇာလန္၊ တူရကီ၊ ယူေက ႏွင့္ ယူအက္စ္ေအ စသည္ႏိုင္ငံမ်ား၏ပံ႔ပိုးမွဳႏွင့္အတူ ယူနီဆက္သည္ ရခိုင္ျပည္နယ္ရိွ ကေလးမ်ားအားလံုးအတြက္ လူမ်ိဳး၊ဘာသာ၊ တရားဝင္မွဳတို႔ကို မခြဲျခားဘဲ ပညာေရးကို လက္လွမ္းမီွေစဖို႔ အစိုးရႏွင့္ အရပ္ဖက္လူမွဳအဖြဲ႔အစည္းမ်ားႏွင့္ ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္လွ်က္ရိွပါသည္။
ပညာေရးမွတစ္ဆင့္ ရခိုင္ျပည္နယ္ရိွ ကေလးမ်ား သူတို႔ကိုယ္တိုင္ႏွင့္ သူတို႔၏ လူမူအသိုင္းအဝိုင္းအတြက္ ေတာက္ပသည့္ အနာဂတ္ကို တည္ေဆာက္ႏိုင္သည့္ အခြင့္အလမ္းမ်ားရိွေနၾကပါသည္။
No comments:
Post a Comment